Glastuinbouw op weg naar emissieloze kas

De glastuinbouwsector heeft een emissieloze kas voor ogen. De eerste stap, de zuiveringsplicht, is dit jaar gezet. Sindsdien willen veel telers versneld toewerken naar een (bijna) nulemissie van meststoffen en gewasbeschermingsmiddelen naar water in 2027, zoals afgesproken tussen de overheid en de glastuinbouwsector.

Margreet Schoenmakers, innovatiespecialist en programmamanager Water bij LTO Glaskracht, gaat op het WaterEvent in op de onderzoeksprogramma's die momenteel lopen in de zoektocht naar een uiteindelijk vrijwel emissieloze kas.

Extreme zomer

De afgelopen zomer was extreem, met tal van records, en de warmste in driehonderd jaar tijd. Er waren diverse hittegolven en sproeiverboden. De hoogst gemeten minimumtemperatuur 's nachts was 24,4 graden en er was 105 millimeter neerslag, waar 225 normaal is.

De langdurige hitte onderstreept nog maar eens het belang van het WaterEvent. Telers kampten bijvoorbeeld met lege waterbassins en moesten meer met grondwater gaan werken dan hen lief was, of moesten sneller hun toevlucht nemen tot oppervlaktewater of leidingwater. 'Dat betekent meer natrium, meer zout in het water, waardoor je bijvoorbeeld minder kunt recirculeren om gewasschade te voorkomen doordat er meer zout in drainwater terechtkomt', schetst Schoenmakers enkele consequenties.

• Lees meer over de droogte

Grondwaterdiscussie

'Niet dat het de afgelopen maanden tot grote problemen heeft geleid in de sector', haast zij zich eraan toe te voegen, 'maar het is wel een duidelijk signaal dat het belang van omgekeerde osmose dit jaar groter is dan andere jaren'. Om nog maar te zwijgen over de algemene discussie over het gebruik van grondwater. 'Het brengt ons meteen terug bij de vraag: wat kunnen we hieraan doen? Bijvoorbeeld zoeken naar alternatieve gietwaterbronnen, zoals nu binnen een project gebeurt.'

Tijdens het WaterEvent zullen diverse sprekers de onderzoeksprogramma's en ontwikkelingen voor het voetlicht brengen. Schoenmakers: 'De dag is voor mij geslaagd als we kennis kunnen delen, de vragen en knelpunten van telers bespreekbaar kunnen maken en samen de dialoog aangaan. Dat is belangrijk. Vorig jaar, toen de zuiveringsplicht eraan zat te komen, zat het met 150 man helemaal vol. Ik hoop op hetzelfde scenario dit jaar.'

Tweesporenbeleid

De grootste aandacht in het beleid - en de onderzoekslijn - is geënt op twee sporen: de emissieloze kas in 2027 en klimaatadaptatie en beschikbaar gietwater. Het uiteindelijke doel is glashelder: een Nederlandse glastuinbouwsector waarin telers vrijwel geen gewasbeschermingsmiddelen en meststoffen lozen in het water en de omgeving, zoveel mogelijk hergebruik van water - in feite een gesloten waterkringloop - en een klimaatbestendige glastuinbouw met genoeg goed gietwater.

Onderzoek op het gebied van de emissieloze kas zit inmiddels in het laatste jaar van een tweejarig project ('Voorkomen en bestrijden emissies kasteelten'), waarin vooral wordt gekeken hoe om te gaan met waterstromen tijdens teeltwisselingen. Ook leggen onderzoekers het hoofdstuk 'natrium' onder de loep.

Schoenmakers: 'De vraag die we daarbij stellen is: zijn de waardes zoals die momenteel worden gehanteerd nog wel up-to-date? Want die zijn vaak gebaseerd op oude onderzoeken, terwijl er inmiddels andere, veel betere rassen van groenten, bloemen en planten worden geteeld.'

Gietwaterspoor

Een onderzoek dat zich richt op het gietwaterspoor is het project Coastar (COastal Aquifer STorage And Recovery) en is gefocust op de zoetwatervoorziening in de Nederlandse kustgebieden, met name de regio Den Haag-Westland-Rotterdam. Dat onderzoek spitst zich toe op de zoetwatervoorziening door extra ondergrondse opslag van water.

'De eerste fase van het project is inmiddels afgerond', zegt Schoenmakers. 'Voor de komende fase wordt nu bekeken hoe de betrokken partijen willen investeren in een betere watervoorziening en het voorkomen van wateroverlast. Met dit project sorteren we voor op het beperken van wateroverlast als gevolg van langdurige regen. Het is Nederlands onderzoek, gericht op de Nederlandse situatie, maar ook voor andere landen geschikt.'

Onderzoekspitches

Het zijn twee projecten in een langere rij. Op het WaterEvent krijgen telers in onderzoekspitches uitleg over onder meer natrium, ionspecifiek bemesten, een nieuw teeltsysteem aardbei, microbieel gezond water, voorkoming van biofilmvorming en biologische zuivering.

Daarnaast zijn er workshops teeltwisseling, emissieloos telen, kwaliteit recirculatiewater, emissiebeperking grondgebonden teelten, emissiebeperking in de praktijk en goed gietwater en klimaatadaptatie.