Goed water voor kip niet vanzelfsprekend

'Ook als de aanvoerleiding naar de stal schoon water bevat, is dat geen garantie dat kippen ook daadwerkelijk water van goede kwaliteit drinken', stelt Straathof van JSWater in 's Hertogenbosch.

Hij komt veelvuldig bij veehouders over de vloer. Vooral op bedrijven waar het drinkwater mogelijk een rol speelt bij het achterblijven van de resultaten.

Voeropname lager

'In het drinkwatersysteem kan de waterkwaliteit aangetast worden. In het ergste geval drinken de dieren water waar ze ziek van worden. In het minst erge geval is het water minder lekker en ook dat kan al grote gevolgen hebben; de dieren drinken minder en de voeropname neemt af. Dat zie je meteen terug in de technische resultaten', zegt Straathof.

Als hij de drinkwatervoorziening op een bedrijf analyseert, begint hij altijd bij de aanvoer. 'Er zijn twee mogelijkheden: een pluimveehouder gebruikt leidingwater, of hij gebruik water uit een eigen bron. Leidingwater brengt de minste risico's met zich mee.

Bij bronwater is periodieke controle nodig om zeker te weten dat het water goed is. Soms loopt bijvoorbeeld de werking van de bronwaterbehandelingsinstallatie terug en bevat het water te hoge gehalten aan ijzer of mangaan.'

Biofilm

Belangrijk is dat het waterleidingstelsel zo min mogelijk aanleiding geeft voor het ontstaan van een biofilm op de binnenwand van de waterleidingen. De basis van een biofilm bestaat vaak uit neergeslagen ijzer- of mangaandeeltjes of bezinksel als gevolg van drinkwatertoevoegingen. Hierop hechten zich bacteriën, schimmels en gisten. Deze vormen de biofilm.

Een risicofactor is het gebruik van de waterleiding voor toevoegmiddelen als vaccins, medicijnen of mineralen/vitaminemengsels. Toevoegmiddelen kunnen bijdragen aan het vervuilen van de drinkwaterleidingen en het ontstaan van een biofilm.

Andersom kan de aanwezigheid van een biofilm ertoe leiden dat een toevoegmiddel niet het bedoelde effect heeft. 'IJzeraanslag kan bijvoorbeeld reageren met antibiotica waardoor die onwerkzaam wordt en neerslag veroorzaakt in het drinksysteem.'

Vleeskuikens groter risico

Bij vleeskuikens is de kans op problemen met het drinkwater groter dan bij bijvoorbeeld leghennen. Dat komt doordat bij vleeskuikens het waterverbruik gedurende een ronde enorm verandert. Aan het eind drinken de kuikens veel, maar de eerste dagen is het waterverbruik minimaal.

Tegelijkertijd is er in die eerste dagen sprake van een hoge staltemperatuur, vaak rond de 35 graden. Hierdoor neemt het risico op bacteriële vervuiling van het water sterk toe. 'En vaak is er ook nog sprake van het gebruik van toevoegmiddelen. Dat vergroot het risico op verslechtering van de waterkwaliteit nog meer', stelt Straathof.

'Een voordeel van vleeskuikenstallen is dat een ronde maar een week of zeven duurt. Een vleeskuikenhouder kan na iedere ronde de waterleidingen grondig reinigen door onder hoge druk te spoelen en een hoge dosering reinigingsmiddel in het systeem te laten inwerken.

Legpluimveehouders

Voor legpluimveehouders duurt het te lang als ze willen wachten tot er geen kippen meer in de stal zijn. In legstallen zul je de leidingen ook tussentijds moeten reinigen. Dat kan wel, maar je zult dan moeten werken met lagere concentraties reinigingsmiddel dan in een stal zonder dieren.'

In steeds meer pluimveestallen zijn de drinkwatersystemen uitgerust met automatische spoelinstallaties. 'Je kunt dan de leidingen automatisch onder hoge druk laten spoelen op vooraf ingestelde tijdstippen. Dat is enorm handig, zeker voor iets minder gedisciplineerde pluimveehouders.'

Straathof adviseert pluimveehouders om te werken aan het zichtbaar maken van waterkwaliteit. 'Als je werkt met bronwater is het zinvol om dat in het voorportaal van de stal door een filter met een doorzichtige behuizing te laten stromen. Als sprake is van verkleuring of vuildeeltjes, zal dat snel opvallen.'

Nuttige hulpmiddelen

De waterdeskundige tipt pluimveehouders om bijvoorbeeld ook een doorzichtig stuk buis te installeren in een drinkwaterlijn per stal.

Een ander nuttig hulpmiddel noemt Straathof het installeren van een zogenoemd vuilwaterdetectiesysteem. Hierbij worden per stal op driekwart van de lengte van de waterleidingen sensoren gemonteerd. Die sensoren geven een signaal af zodra er sprake is van bezinksel in het water of van verkleuring.

Straathof: 'Dit zijn hulpmiddelen die eraan bijdragen dat je als pluimveehouder een beetje gevoel krijgt bij het begrip drinkwaterkwaliteit. Als het onderwerp meer gaat leven, zul je er vanzelf vaker bij stilstaan.'