Nieuwe vorm natuurbeheer met meerwaarde

Acht Vlaamse en Nederlandse partijen, waaronder ZLTO en Poldernatuur Zeeland, onderzoeken welke maatregelen werken voor vijf akkervogels die op de Rode Lijst van bedreigde vogelsoorten staan. De kiekendief is de blikvanger van het project.

In 2017 zijn proeven gestart in twee percelen brouwgerst van akkerbouwers die deel uitmaken van de Toptelers rond Mouterij The Swaen in Kloosterzande.

Opener gewas

Zij zaaiden stukken met minder zaaizaad en stukken met slechts het halve aantal rijen, in beide gevallen om een opener gewas te krijgen. Dat trekt akkervogels die willen foerageren en broeden, is de verwachting. Er is onderzocht welke invloed de dunnere stand heeft op de opbrengst en kwaliteit van de gerst en op de aanwezigheid van de vijf soorten akkervogels. De eerste resultaten zijn hoopgevend.

Dit jaar lagen er ook proeven in twee percelen graszaad; in kruidenstroken van 20 meter breed en in de percelen open braakvlakken. 'Vogels kunnen daar landen en foerageren. Bovendien bieden die vlakken broedgelegenheid', legt deelnemer Martin Dekker in Hulst uit. 'Je ziet leeuweriken in zo'n vlak dalen, daar even zitten, wat voedsel pakken en weer opvliegen. De patrijs gebruikt het ook om insecten te zoeken voor de kuikens.'

De kruidenrijke stroken trekken de meeste vogels. Dekker: 'Die zijn een lustoord voor vogels. Er zitten er enorm veel in. Dat geldt ook voor bijen en vlinders.'

Vergoedingen

De proeven staan los van de Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer-regelingen en de gebieden die het collectief Poldernatuur Zeeland heeft aangemerkt als kansrijk. De vergoedingen komen uit de Interreg-pot van de EU voor grensoverschrijdende projecten.

'Het is de bedoeling dat de vergoedingen uit de markt komen', vertelt projectleider Wico Dieleman van ZLTO en Poldernatuur Zeeland. Bij graszaad is gekozen voor een landelijke aanpak. Vogelvriendelijk geteeld graszaad lijkt de meeste kans te maken in het hogere segment, zoals bij eigenaars van golfbanen. Zij kunnen de meerwaarde ervan benutten bij hun marketing.

Gerst lijkt kansrijker als streekproduct. De projectdeelnemers koersen op een koppeling met dagrecreatie, wandelen, fietsen, overnachtingen en gezond voedsel. Ze denken ook al aan een biermerk dat uit de streek komt en waarvan de gerst vogelvriendelijk is geteeld. ZLTO en kennis- en adviesbureau CLM onderzoeken de marktkansen.

Excursies

Dieleman merkt dat er veel vraag is naar excursies naar het project, zoals van een groep Nederlandse en Belgische bakkers die met de Toptelers in gesprek kwam over het gebruik van granen. Dieleman: 'Bakkers willen liever zulk graan, dan dat het uit de grote hoop komt.'

Dekker is enthousiast over het project, maar hij zegt daar gelijk achteraan dat de geplande afsluiting in 2019 veel te vroeg is om conclusies te trekken. Dieleman kan hem enige hoop geven. 'Dit project is eindig. Maar we onderzoeken de mogelijkheden van een vervolg.'