Subirrigatie mogelijk alternatief voor beregenen

Achtergrond Limburg René van Zandvoort 13 aug 2018 om 06:36uur

Het gras is altijd groener bij de buren. Dat geldt zeker voor de buren van Jeroen Nabben, melkveehouder in America in Noord-Limburg. Hij teelt op eigen grond gras voor zijn koeien dat zelfs in tijden van grote droogte en regenschaarste, zoals nu het geval is, groen blijft.

Subirrigatie+mogelijk+alternatief+voor+beregenen

Hoe Nabben dat doet? Door subirrigatie met grondwater. Vorig jaar liep bij zijn melkveebedrijf Hoeve de Hei nabij natuurgebied Mariapeel een veldproef in samenwerking met verschillende partijen (zie kader). Daarbij zijn goede resultaten behaald.

De eerste metingen lieten onder meer zien dat gewassen door subirrigatie beter groeien, meststoffen zich beter in de bodem verspreiden en minder water uit de bodem verdampt.

Omgekeerde drainage

Subirrigatie is in feite omgekeerde drainage. In plaats van water afvoeren voeg je water toe aan het systeem om verdroging tegen te gaan.

Subirrigatie zou in het zuiden van Nederland weleens de revolutie kunnen zijn die beregenen tijdens perioden van droogte gaat vervangen

Voor een goed werkend subirrigatiesysteem moet peilgestuurde drainage zijn aangelegd. Met peilgestuurde drainage bepaalt de agrarische ondernemer zelf de afwaterdiepte of grondwaterstand onder zijn perceel.

In natte tijden is dit cruciaal om het gewas niet te laten verdrinken en in droge tijden is het mogelijk om het gewas van onderuit van water te voorzien.

Grondwater oppompen

Nabben pompt grondwater op uit een eigen put. Het opgepompte water laat hij vervolgens naar de verzamelput van een systeem van peilgestuurde drainage onder zijn akker vloeien.

Het water verspreidt zich ondergronds via de drainagebuizen, waardoor de grondwaterstand onder het perceel stijgt. Hierdoor kunnen de wortels van de planten makkelijker bij het water komen. Beregenen is dan niet meer (of minder vaak) nodig en verdroging van de bodem is verleden tijd.

Vlottersysteem

Met een vlottersysteem kan de pomp automatisch worden aan- of uitgeschakeld, waardoor het grondwater altijd op het juiste peil staat.

Subirrigatie zou in het zuiden van Nederland weleens de revolutie kunnen zijn die beregenen tijdens perioden van droogte gaat vervangen. Er hoeft namelijk niet meer met beregeningshaspels te worden gewerkt.

Klimaatverandering

Subirrigatie kan zo een effectieve en efficiënte techniek zijn, waarmee agrariërs kunnen inspelen op de effecten van de klimaatverandering die ons allemaal aanzet om zuiniger met water om te gaan.

Maar voordat subirrigatie in de provincie Limburg gemeengoed wordt, zal er nog heel wat water door de Maas moeten stromen. Zo moet er een breder vervolgonderzoek plaatsvinden om te bekijken hoe subirrigatie werkt bij andere gewassen en op percelen met andere grondslagen.

Wettelijk regelen

Het toepassen van subirrigatie moet bovendien ook nog wettelijk worden geregeld. Hiervoor zetten de LLTB, Arvalis en Waterschap Limburg zich in.

Positieve resultaten
Nabij de Mariapeel bij melkveebedrijf Hoeve de Hei van Jeroen Nabben in America (gemeente Horst aan de Maas) is in het voorjaar van 2017 een proef met subirrigatie gestart. De proef werd uitgevoerd door onderzoeksinstituut KWR en adviesbureau KnowH2O in opdracht van provincie Limburg, LLTB, Waterschap Limburg en Natuur en Milieufederatie Limburg.
Niet alleen de proef bij Nabben in 2017 laat goede resultaten zien, ook de resultaten van de begeleide veldproef die op dit moment plaatsvindt (van maart tot en met september 2018) zien er positief uit.
In een verbreding van het onderzoek is met name belangrijk de effecten op de omgeving in beeld te krijgen en meer kennis op te doen bij andere bodemtypes.