Kabinet versterkt marktpositie boer en tuinder

De ministerraad stemde vandaag in met de voorgestelde maatregelen. Minister Carola Schouten (Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) en staatssecretaris Mona Keijzer (Economische Zaken en Klimaat) willen met de maatregelen de ongelijke verhoudingen in de voedselketen rechttrekken.

• Lees ook: Schouten komt met meldpunt tegen prijsdruk

In aanvulling op het verbod op oneerlijke handelspraktijken geeft het kabinet boeren meer ruimte om de krachten te bundelen. Ook komt er een meldpunt waar agrarische ondernemers vertrouwelijk vermeende misstanden kunnen aankaarten en de ACM gaat periodiek onderzoek doen naar de prijsvorming en eventuele problemen in de sector. Bij overtredingen kan zowel de rechter als de Autoriteit Consument en Markt (ACM) ingrijpen en sancties opleggen.

Sterke positie

Het pakket aan maatregelen moet ertoe leiden dat boeren een sterkere positie krijgen in de keten en dat zij beloond worden voor extra inspanningen op het gebied van natuur, milieu, biodiversiteit en dierenwelzijn, aldus het kabinet.

Onderzoek van Wageningen Economic Research wijst uit dat 10 tot 20 procent van de primaire producenten in de keten te maken heeft met handelspraktijken die zij als oneerlijk ervaren. Het gaat dan bijvoorbeeld om het kort van tevoren annuleren van een bestelling van bederfelijke producten of het eenzijdig en met terugwerkende kracht wijzigen van contracten.

Deze handelspraktijken veroorzaken onzekerheid, hebben een negatieve invloed op innovatie en investeringen en het belemmeren van boeren, tuinders en vissers bij de ontwikkeling van hun bedrijf. Het verbod op oneerlijke handelspraktijken in de land- en tuinbouw geeft hen de mogelijkheid naar de rechter te stappen.

Afhankelijk

De machtsverhoudingen in de keten en de afhankelijkheidsrelatie kunnen er echter voor zorgen dat producenten terughoudend zijn bij het indienen van klachten. Daarom zal ook de ACM toezien op naleving van de wettelijke bepalingen.

Bovendien komt er een laagdrempelige en onafhankelijke vorm van geschilbeslechting. Schouten wil dit onderbrengen bij de Stichting Geschillencommissies Beroep en Bedrijf (SGB). Ondernemers kunnen bij dit meldpunt vertrouwelijk en eventueel anoniem hun verhaal doen.

Een ander element van de aanpak is het meer gelijktrekken van de onderhandelingsmacht tussen individuele boeren en de vaak sterk geconcentreerde levensmiddelenindustrie en supermarkten. Het kabinet wil meer duidelijkheid bieden over bestaande en nieuwe wettelijke mogelijkheden tot samenwerking en het maken van onderlinge afspraken.

Krachten bundelen

Het bundelen van krachten zal de positie van agrarische ondernemers in de keten verbeteren en het inkomen positief beïnvloeden, bijvoorbeeld via lagere transactiekosten, efficiëntieverbeteringen, afzetzekerheid, toegang tot markten en het delen van kennis en innovatie.

Enkele jaren geleden strandde een samenwerkingsproject rond de Kip van Morgen op bezwaren van de ACM. Dergelijke duurzame keteninitiatieven moeten straks wel mogelijk zijn. Ook gaat het kabinet meer ruimte geven aan gezamenlijke initiatieven van boeren op het gebied van natuur, milieu, biodiversiteit en dierenwelzijn.

Ketenmonitor

Om meer inzicht te krijgen in het functioneren van de markt en mogelijke problemen in de land- en tuinbouw zal de ACM een 'agro-nutriketenmonitor' ontwikkelen waarbij regulier onderzoek wordt gedaan naar prijsvorming en verhoudingen in de sector. Ook blijft Nederland zich inzetten om op Europees niveau de positie van de boer in de keten te versterken.