Weg is het geld voor 'weidesysteem' ganzen

Geen brief ontvingen ze van de provincie en ook geen e-mail. Veel boeren vertrouwden er dan ook op dat het ook dit jaar weer goed zou komen met de schadevergoeding voor hun percelen in de Gelderse ganzenrustgebieden. Dat bleek echter niet het geval. Waar de afgelopen twee jaar alle percelen in de Gelderse ganzenrustgebieden automatisch werden getaxeerd, zijn dit jaar heel wat percelen afgevallen. Hoeveel weet tot nu toe niemand precies te zeggen. LTO Noord gaat uit van bijna 20 procent.

De regel is dat ganzen in deze gebieden niet mogen worden be- of verjaagd. Daar staat tegenover dat de percelen in deze gebieden, waarin vaak veel vraatschade is, automatisch worden getaxeerd door de provincie. Op percelen met schade ontvangen de boeren 50 euro per hectare, aangevuld met de daadwerkelijk getaxeerde schade. Boeren hoeven dus ook geen behandelbedrag of eigen risico te betalen. Met name op 'natuurlijk grasland' of percelen die worden gepacht van een natuurorganisatie, lijkt niet meer te worden getaxeerd. Maar verschillende boeren melden ook percelen die niet onder deze definitie vallen.

Volgens voormalig gedeputeerde Jan Jacob van Dijk die vorige maand afscheid nam van die functie, gaat het wel over natuurlijk grasland en betreft het 'een vergissing in uw voordeel, zoals ze bij het spel Monopoly zeggen'. De provincie heeft namelijk als beleidsregel geen schade te vergoeden op dit soort percelen. Hij zei dat tijdens zijn laatste commissievergadering in de provincie Gelderland, als antwoord op vragen van SGP-Statenlid Bennie Wijnne.

Natuurhooi

'Nou, het is nu eerder een vergissing in ons nadeel', vindt Fije Visscher. Hij is kalverhouder in Nijkerk en voorzitter van LTO Noord-afdeling Gelderse Vallei. Net als melkveehouder Evert Pleizier in Nijkerk heeft hij land in polder Arkemheen, een van de ganzenrustgebieden. Pleizier: 'Wij gebruiken het land om natuurhooi vanaf te halen. Als het land is kaalgevreten, heb je er wel degelijk schade van.' Vorig jaar ontving hij een aanzienlijke schadevergoeding. Dit jaar niks.

Toch lijken ook percelen met 'gewoon' productiegrasland of bijvoorbeeld wintertarwe te zijn afgevallen. Melkveehouder Herman Scholtens uit Kekerdom, ten oosten van Nijmegen, trekt daarover aan de bel. Hij heeft zijn bedrijf in de Ooijpolder. Daar is 200 hectare ganzenrustgebied.

'Van het kastje naar de muur'

'Ik ben van het kastje naar de muur gestuurd', vertelt hij. 'En nog steeds is er geen taxateur langs geweest. Ik ging ervan uit dat het net als de voorgaande jaren weer netjes zou worden getaxeerd. Zo'n twee weken voor ik mijn koeien weer naar buiten wilde doen, ben ik zelf maar eens gaan informeren. De provincie verwees mij naar het faunafonds en het faunafonds weer naar de provincie. Het duurde telkens erg lang voordat ik werd teruggebeld. Ik heb de toezegging dat er nog iemand langs komt, maar ik heb tot nu toe nog niemand gezien.'

En dat is niet zonder gevolgen. 'Inmiddels staan mijn koeien alweer een heel aantal weken buiten. Dat moet ook wel, anders kan je geen goede groeitrappen maken. Maar nu is de schade niet meer te taxeren. Dus ik weet niet hoe de provincie dat wil doen, maar er moet wel een goede oplossing voor komen.'

Of de schade per jaar steeds groter wordt, omdat de ganzen inmiddels weten waar ze niet worden verjaagd, weet hij niet. 'Naar mijn idee wordt de schade wel intensiever. De ganzen houden er een soort weidesysteem op na. Als een stuk land kaal is, gaan ze naar het volgende. Als het gras weer is aangegroeid, komen ze terug op een eerder perceel.'

Frustratie

LTO Noord ziet ook dat de taxaties dit jaar niet meer betrouwbaar kunnen worden gedaan. Hij roept boeren op om zelf een taxatie aan te vragen via het faunafonds. Beleidsadviseur Tjerk Elzinga noemt het frustrerend dat de provincie eenzijdig de afspraken niet nakomt. 'Terwijl alle partijen juist heel tevreden waren over de regeling, zowel boeren, natuurorganisaties als de provincie. Het is een voorbeeld van een goede beheerregeling waarin boeren een vergoeding krijgen voor een dienst die ze de maatschappij leveren. Op dit moment wordt gekeken of dat bijvoorbeeld ook voor edelherten op de Veluwe mogelijk is.'

Pleizier en Visscher vinden het handelen van de provincie onbetrouwbaar. Visscher: 'De afspraak was dat in 2020 het beleid zou worden geëvalueerd. Maar de provincie verandert zonder overleg of communicatie de regels.'

Pleizier: 'In de informatiebijeenkomst vooraf is ook niet verteld dat bijvoorbeeld natuurlijk grasland niet mee zou tellen. Dat heb ik nooit gehoord en dat zou ook niet terecht zijn. Dan zouden boeren niet hebben ingestemd met deze regeling. Juist in de ganzenrustgebieden zijn veel percelen met natuurlijk grasland. Het zorgt ervoor dat ganzen in andere gebieden juist minder schade aanrichten.'