Aardappelpercelen krijgen steeds vaker te maken met de schimmel Alternaria solani. Deze ziekteverwekker veroorzaakt in aardappelvelden een vervroegde afsterving van het loof en daarmee opbrengstderving. Vooral in de teelt van consumptie- en zetmeelaardappelen kan alternaria veel schade veroorzaken.

Wat precies de oorzaken zijn van het vaker opduiken van deze schimmel is niet geheel bekend. Wetenschappers denken aan een combinatie van factoren, zoals het veranderende klimaat, de verminderde bemesting, de gevoeligheid van bepaalde aardappelrassen en het gebruik van fungiciden waarvoor Alternaria solani minder gevoelig is.

'Dat laatste is inmiddels ook wetenschappelijk onderbouwd', zegt Marcel van Doorne van UPL Benelux. (Zie 'Alternaria Solani minder gevoelig voor strobulines'.) Volgens Van Doorne hangt de resistentieontwikkeling bij alternaria samen met de komst van een nieuwe generatie fungiciden die veelal een specifieke werking hebben en met een lage dosering worden gebruikt.

Mancozeb

Gewasbeschermingsspecialist Van Doorne adviseert om producten met de bekende actieve stof Mancozeb op te nemen in het spuitschema. 'Mancozeb heeft een breed werkingsmechanisme dat Alternaria solani goed aanpakt. Daarmee zijn problemen te voorkomen en voorkom je dat de schimmelziekte in de toekomst nog meer resistentie ontwikkelt', zegt hij.

'Het is belangrijk om Mancozeb of Mancozeb-bevattende middelen vanaf het sluiten van het aardappelgewas wekelijks in te zetten tegen deze ziekteverwekker. Met bijvoorbeeld Nautile WG kan de aardappelteler acht keer wekelijks Mancozeb spuiten tegen alternaria en phytophthora.'

Bert Evenhuis, Wageningen University & Research:

'Alternaria Solani minder gevoelig voor strobulines'

Uit onderzoek van Wageningen & Research in de jaren 2014-2016 komt naar voren dat de genetische achtergrond van Alternaria solani in de loop der jaren is gewijzigd.

Als gevolg daarvan is Alternaria solani in de meeste gevallen minder gevoelig voor fungiciden op basis van strobulines. 'Aanleiding voor ons onderzoek was een toename van Alternaria in de aardappelteelt', vertelt Bert Evenhuis, onderzoeker bij Wageningen University & Research.

'Die problemen zagen we niet alleen in Nederland, maar ook in landen om ons heen. Met name vanuit het zuiden van Duitsland kwamen signalen dat de toename van de ziekte te maken zou hebben met een veranderende alternariapopulatie.'

Vier varianten

Binnen Euroblight, een netwerk van professionals die zich vooral toeleggen op phytophthora in aardappelen, werd afgesproken om in diverse landen onderzoek te doen naar de Alternaria solani-populatie. In hoofdlijnen zijn er vier varianten van deze schimmel. Er is onderscheid in genotype I en genotype II. Beide genotypen kunnen een mutatie vertonen, de zogenoemde F129L-mutant.

In de periode 2001-2011 bestond 83 procent van alternaria in Nederland uit genotype I zonder mutatie. Inmiddels is de situatie volkomen veranderd. Genotype II is nu dominant, met een aandeel van 80 procent. Van de totale alternariapopulatie draagt ruim 75 procent de F129L-mutatie.

Verdere resistentieontwikkeling tegengaan

Evenhuis: 'De consequentie daarvan is dus dat een groot deel van de alternariapopulatie verminderd gevoelig is voor fungiciden met strobulines als werkzame stof.' De onderzoeker maant telers om verdere resistentieontwikkeling tegen te gaan. 'Het kan zinvol zijn om fungiciden met één werkingsmechanisme te combineren met fungiciden die meerdere werkingsmechanismen hebben.'

• Meer informatie op de website van UPL