Glastuinbouw zoekt alternatieven voor Gronings gas

Minister Eric Wiebes van Economische Zaken en Klimaat heeft eind januari aangegeven dat grootverbruikers het gebruik van laagcalorisch aardgas binnen vier jaar zo ver mogelijk moeten terugbrengen. Op die manier wil hij enerzijds de afhankelijkheid van Gronings aardgas verkleinen en anderzijds een reductie van de CO2-emissie in gang zetten.

Voor de glastuinbouwsector betekent dit dat er alternatieven moeten komen voor de levering van energie, warmte en CO2 die nu nog uit aardgas worden gewonnen. Een aantal van die alternatieven werd besproken tijdens de Glastuinbouwdag die energieadviesbureau BlueTerra op 16 maart hield.

WKK-installatie

De vertrouwde WKK-installatie is nog niet uitgerangeerd in de energiediscussie, maar deze toepassing krijgt een heel andere rol in de energietransitie. De WKK (warmtekrachtkoppeling) blijft belangrijk voor de elektriciteitsvoorziening in het bedrijf en op lokaal niveau, verwacht Rob van der Valk, beleidsspecialist energie bij LTO Glaskracht Nederland. Een WKK kan immers snel worden bijgeschakeld als de energievraag in de regio toeneemt.

'Energie wordt meer en meer een lokale aangelegenheid. De grote uitdaging is het vertalen van landelijke overheidsstimulering naar lokale mogelijkheden.' Lokaal beschikbare biomassa is een optie, meent Van der Valk. Op grote schaal is het volgens hem niet haalbaar.

Biomassa of groen gas

Van der Valk ziet als brandstof voor de WKK in de toekomst waarschijnlijk biomassa of groen gas en de komende jaren niet-Gronings aardgas. Het is mogelijk om aardgas te importeren en met een stikstofinjectie te veranderen van hoogcalorisch naar laagcalorisch gas, vergelijkbaar met Gronings aardgas.

Aardwarmte is een goed alternatief voor gas voor zover het om verwarming gaat. In potentie is deze energievorm goed voor 30 procent van de warmtevraag in de bebouwde omgeving en 30 procent in de industrie, stelt Frank Schoof van het Platform Geothermie.

Duizend putten

'Dat zijn ruim duizend putten', zegt Schoof, terwijl het aantal werkende putten de twintig nog moet passeren. Hij houdt er rekening mee dat er weerstand bij omwonenden ontstaat omdat ze vrezen voor de veiligheid.

Of alternatieve energiebronnen als aardwarmte slagen, is afhankelijk van de CO2-voorziening aan de tuinbouwclusters. 'Dat is cruciaal', zegt Van der Valk. 'Zonder deze voorziening kunnen we niets beginnen.'

CO2-rotonde

Ocap, de beheerder van het CO2-netwerk in Nederland, werkt aan een CO2-rotonde in Noord- en Zuid-Holland. 'De rotonde is bedoeld om op betaalbare wijze meer CO2 beschikbaar te krijgen voor de sector', verduidelijkt Jacob Limbeek van Ocap.

De levering aan tuinbouwcluster PrimA4a is in voorbereiding en er wordt onderzoek gedaan naar levering in de regio Aalsmeer. Daarbij wordt gekeken naar de mogelijkheid om CO2 van een afvalcentrale af te nemen.

Doelstelling

De doelstelling is om in 2030 de CO2-uitstoot met ruwweg de helft te hebben teruggebracht. In 2040 moet de glastuinbouw energieneutraal zijn. Het ministerie van LNV draagt een flinke steen bij aan deze doelstelling en zet dit jaar 23 miljoen euro in binnen het programma 'Kas als Energiebron'.

Het gaat om extra budget voor de EHG en MEI-regelingen, waaronder proefprojecten met aardgasloze glastuinbouw en kennisuitwisseling rondom onder meer het Nieuwe Telen. LNV werkt met LTO Glaskracht Nederland aan de daadwerkelijke invulling en organisatie.

Brief aan Wiebes

De gezamenlijke Greenports van Nederland hebben op 16 maart een brief gestuurd naar minister Wiebes waarin zij aangeven welke bijdrage de sector kan leveren om het aardgasverbruik terug te dringen en welke hulp de sector kan gebruiken om de gewenste reductie te behalen. Sjaak van der Tak, voorzitter van LTO Glaskracht Nederland, ondertekende de brief mee.

Het voorstel van de Greenports bestaat in het kort uit enkele aanbevelingen. Kern van hun betoog is een vermindering van het verbruik van laagcalorisch gas.

Nieuwe tariefstructuur

Voor een toename van de elektrificatie van de energievoorziening is een nieuwe tariefstructuur voor elektra nodig. Hiervoor zou de overheid een dialoog tussen de tuinbouw, netbeheerders en ACM moeten ondersteunen, zo vinden de Greenports.

Verder noemen zij een goede CO2-voorziening een randvoorwaarde voor de tuinbouw om van het aardgas af te kunnen gaan. Hiervoor is een landelijk dekkende CO2-voorziening nodig en dat kan niet zonder subsidie worden aangelegd.

Transportleidingen

Voor het transport van warmte moeten onder meer transportleidingen worden aangelegd en distributienetten worden aangepast. Daarvoor is een uitbreiding van de SDE+-regeling nodig. Als dat niet mogelijk is zouden kosten als distibutie en afname uit de investering kunnen worden gefinancierd.

Ook vinden de Greenports dat de glastuinbouw moet worden betrokken bij ontwikkelingen als geothermie, marktordening rond warmte en totstandkoming van warmterotondes.