'Efficiëntste embryocentrum ter wereld'

In de stallen in Wirdum lopen momenteel zo'n 300 dieren. Deze kalveren en pinken, allemaal met een hoge genetische aanleg, hebben daarmee meer dan voldoende ruimte. In totaal kunnen er zeker 350 dieren lopen en die komen er op termijn ook vast.
CRV kiest voor gestage groei om het hele proces goed te laten verlopen op de locatie die volledig nieuw is opgezet en sinds september volledig in gebruik is.

Circa driekwart van de stieren die CRV jaarlijks opfokt en waarvan de veeverbeteringsorganisatie sperma verkoopt, komen uit het Delta-Nucleus-programma, zoals het embryowinningsprogramma heet. Hiervoor komen jaarlijks zo'n 160 kalveren naar Wirdum.

CRV-index

Die kalveren zijn geselecteerd volgens een eigen interne CRV-index. 'Deze index lijkt sterk op de NVI, aangevuld met voor CRV belangrijke kenmerken als klauwgezondheid, voeropname en ketose', licht fokkerijspecialist Marcel Fox van CRV toe.

'In overleg met de fokkerijadviesraad proberen we te selecteren op basis van de vraag in de komende jaren. Door de invoering van het fosfaatrechtenstelsel neemt bijvoorbeeld de vraag naar gehaltestieren toe. Daarmee houden we in de selectie rekening.'

Nederland en Vlaanderen

Met zijn uitleg zegt Fox impliciet dat het fokken van stieren zich richt op de Nederlandse en Vlaamse markt. Jaarlijks zijn dat er nu vijftig genomic-stieren en vijftien dochtergeteste stieren uit het programma. De genomic- of InSire-stieren komen voort uit een selectie van 12.400 embryo's.

De pinken waar in Wirdum embryo's uit worden gewonnen, zorgen nu voor zo'n tienduizend embryo's per jaar. Uit de 15 procent donoren die als vaars het best presteren, worden ook nog circa 1.500 embryo's gewonnen.

Continue stroom

Verder worden er jaarlijks circa negenhonderd embryo's aangekocht uit stiermoeders die op praktijkbedrijven bovendrijven. 'Het embryoprogramma zorgt voor een continue stroom aan nieuwe stieren waaruit de allerbeste worden geselecteerd als InSire-stier. Uit de geboren vaarskalveren worden ook de toekomstige embryodonoren geselecteerd', legt Fox uit.

Het winnen van de embryo's of eicellen start als de dieren tussen de tien en twaalf maanden oud zijn. 'De conditie en ontwikkeling van het dier zijn daarbij van groot belang én de eerste natuurlijke tocht moeten ze hebben gehad', licht Jakomien Noordman toe. Zij is hoofd van de afdeling embryoproductie.

'Theoretisch kun je op jongere leeftijd ook al eicellen winnen, maar je krijgt een beter resultaat als de dieren eerst een keer tochtig zijn geweest. Bovendien vinden wij het ethisch gezien een betere keuze om pas na de eerste tocht een dier voor ons programma in te zetten.'

Twee technieken

Embryowinning werd tot voorheen vooral gedaan door het spoelen van embryo's. De techniek die nu wordt ingezet, is opu/ivp. Hierbij worden eicellen gewonnen, die vervolgens in het laboratorium worden bevrucht.

'Het voordeel is dat je in minder tijd meer embryo's kunt produceren met deze techniek', zegt Noordman. 'Elke maandag en donderdag passen we het bij gemiddeld veertig tot vijftig dieren toe. Maar het is niet zo dat het goedkoper is of altijd beter. De best passende techniek hangt van de periode en het dier af.'

Meer en beter

Wat volgens het hoofd van de afdeling embryoproductie wel duidelijk is, is dat de kwaliteit van het embryoproductie proces de laatste jaren met sprongen vooruit is gegaan. 'We werken meer met vers sperma bij de bevruchting en dit nieuwe centrum draagt ook bij aan vooruitgang', vindt zij.

'De laboratoriumfaciliteiten zijn hier echt heel goed. Vijf jaar geleden wonnen we vierduizend kwalitatief hoogwaardige embryo's uit hetzelfde aantal pinken waarmee we nu tienduizend embryo's winnen. Gemiddeld per donor ligt het aantal op ruim vijftig stuks. Het aantal embryo's per dier is niet het doel, maar de potentie ligt dus wel zo hoog.'

Aantal embryo's

Of er op het DNA-profiel van af te lezen valt hoeveel embryo's een donor kan leveren? 'Nee, zover zijn we nog niet. Wellicht komt dat nog in de toekomst. Mede door deze moderne locatie is er steeds meer mogelijk', antwoordt Noordman.

'We hebben hier in Wirdum de best beschikbare apparatuur bij de hand en onze kennis en kunde groeien mede daardoor ook nog volop. Deze locatie is superefficiënt en wereldwijd uniek. Hiermee kunnen we ons fokprogramma de komende jaren verder optimaliseren.'