Ctgb wil graag meer groene middelen beoordelen

In een column in het eigen digitale magazine van het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb) sprak directeur Luuk van Duijn onlangs zijn zorg uit over de beschikbaarheid van groene middelen. Hij is bang dat de strengere Europese toelatingsregels voor gewasbeschermingsmiddelen potentiële aanvragers van groene middelen ofwel biologicals afschrikken.

Als je een toegelaten middel volgens de regels gebruikt, dan is het veilig

Luuk van Duijn, directeur Ctgb

U spreekt in uw column over 'collateral damage'. Wat bedoelt u daarmee?

'De huidige Europese toelatingseisen voor actieve stoffen zijn er steeds meer op gericht om risico's bijna volledig uit te sluiten. Het betekent dat aanvragers van nieuwe toelatingen enorme dossiers moeten aanleggen en kostbaar onderzoek moeten laten uitvoeren om ook op de laatste vragen een antwoord te geven. Deze strenge eisen gelden voor alle gewasbeschermingsmiddelen, zowel groen als chemisch.

'De term 'collateral damage' staat voor schade die per ongeluk ontstaat. Daarmee probeer ik aan te geven dat de strengere eisen juist de groep met groene middelen treft. Vaak zijn deze middelen specifiek werkend en slechts geschikt voor een kleine markt. Een dure toelatingsprocedure maakt de businesscase voor potentiële aanvragers een stuk minder aantrekkelijk.'

In hoeverre heeft dit ook betrekking op de herregistratie van middelen met een laag risico?

'Daar speelt hetzelfde. Een sprekend voorbeeld zijn de feromonen ofwel lokstoffen die bijvoorbeeld in de fruitteelt worden gebruikt. De herregistratie hiervan levert zoveel aanvullende vragen op dat toelatingshouders zoals het nu lijkt, terughoudend zijn om te investeren in nieuw onderzoek. Daarmee dreigen waardevolle producten van de markt te verdwijnen.'

Is het terecht dat voor groene middelen dezelfde regels gelden als voor chemische middelen?

'In principe wel. Middelen van biologische oorsprong hebben meestal weinig bijwerkingen in het milieu, maar zijn niet per definitie ongevaarlijk. Wij zouden in dit kader graag zien dat op Europees niveau werkzame stoffen in een eerder stadium worden beoordeeld als zijnde een hoog- of een laagrisicostof. Bij een verlaagd risico is het dan minder noodzakelijk om complete onderzoeksdossiers aan te leggen en eventueel is een versnelde en vooral ook een goedkopere toelating mogelijk.'

Waarom pleit het Ctgb voor een benadering op basis van acceptabele risico's?

'Wij zijn van mening dat uitgaan van nulrisico's niet reëel is. Het is beter om bij de toelating van stoffen een goede risicoafweging te maken en daarbij uit te gaan van acceptabele risico's op basis van goed landbouwkundig gebruik in de praktijk.

'Het sluit aan op de discussie die in dit kader veel vaker wordt gevoerd over het verschil tussen gevaar en risico. Een auto bijvoorbeeld is in principe gevaarlijk, maar je kunt de risico's beperken door goede regels af te spreken en door vooral niet te hard te rijden.

'Aan de andere kant geldt voor het reinigingsmiddel Glorix dat het gebruik ervan nauwelijks risico's met zich meebrengt, maar dan moet je het spul natuurlijk niet uit de fles gaan drinken. Dat is de reden dat we in detail voorschriften op het middelenetiket zetten. Als je een toegelaten middel volgens de regels gebruikt, en alleen dan, is het veilig.'

Wat heeft de Green Deal voor groene gewasbeschermingsmiddelen uiteindelijk opgeleverd?

'Concreet zijn er in de periode van de Green Deal niet veel meer aanvragen voor groene middelen binnengekomen. Een belangrijk resultaat is wel dat het Ctgb blijft werken met een Greenteam om alle vragen rond groene middelen en natuurlijke stoffen versneld op te pakken. Verder heeft de Green Deal vooral ook de belangstelling voor groene middelen bij het bedrijfsleven flink aangewakkerd. Dat bleek onder meer uit de verschillende voorlichtingsworkshops die wij hebben georganiseerd.'

Hoe is de aanvraag van groene middelen verder te stimuleren?

'In het kader van de Green Deal voor groene gewasbeschermingsmiddelen hebben we een handleiding samengesteld voor potentiële aanvragers met een overzicht van de voorwaarden voor de toelating van groene middelen. Doel is de procedure niet moeilijker voorstellen dan die in werkelijkheid is en de drempel voor aanvragen verlagen. Het Ctgb is zeker geen onneembare vesting en in de toekomst willen we graag meer groene middelen kunnen beoordelen.'

Wat kunnen aanvragers doen om de toelatingsprocedure van hun product te versnellen?

'Het helpt als een aanvrager zelf al informatie geeft over mogelijke risico's van een nieuw product. Wij kunnen dan gerichter een toelatingsprocedure uitvoeren. Aan de overheid vragen we hierop aansluitend om veel meer budget vrij te maken voor onderzoek aan middelen met een biologische werkingsorganisme. Daar is nog lang niet alles over bekend en het geeft ons als Ctgb een betere houvast om de betreffende stoffen en middelen te beoordelen.'

Waarom zijn er in de Verenigde Staten meer groene middelen toegelaten dan in Europa?

'In de Verenigde Staten worden biologische middelen op voorhand beschouwd als laagrisicoproducten, totdat blijkt dat het anders is. Dat is een andere benadering dan bij ons in Nederland.

'Ook ten aanzien van de werkzaamheid zijn de eisen daar minder strikt. De Amerikanen gaan er eenvoudigweg vanuit dat de markt alleen belangstelling heeft voor effectieve middelen. Bovenal is de Amerikaanse markt veel groter en dat maakt het aantrekkelijker om te investeren in een dure toelatingsprocedure.'