Forse meeropbrengst nodig voor ruimere aardappelrotatie

Dit blijkt uit de berekeningen van Peter Kooman, lector Aardappelketen aan de Aeres Hogeschool in Dronten. Kooman verzorgde gisteren een inleiding tijdens de kennismiddag 'Ruimte voor de aardappel'. Hij ging daarbij in op de mogelijkheden om in Nederland minder intensief aardappelen te telen zonder verlies van opbrengstcapaciteit.

Kooman wijst erop dat CBS-cijfers laten zien dat het akkerbouwareaal in Nederland vanaf het jaar 2000 met 20 procent is afgenomen tot ongeveer 509.000 hectare. 'Echter het aardappelareaal is vrijwel stabiel gebleven. Het aandeel aardappelen nam vanaf de eeuwwisseling toe van 28 tot 32 procent.'

Teelt op het randje

Een rotatie van gemiddeld ongeveer 1-op-3 duidt er volgens Kooman op dat de aardappelteelt in Nederland zijn grens heeft bereikt. 'Zeker ten aanzien van bodemstructuur en bodemgezondheid telen we op het randje. De grote vraag is: hoe kunnen we een ruimere rotatie realiseren?', aldus de aardappelwetenschapper.

Voor zowel consumptieaardappelen, pootgoed als zetmeelaardappelen berekende Kooman welke meeropbrengst nodig is om een 1-op-4 rotatie te realiseren. Hij stelde vast dat op 23 procent van het consumptieareaal de rotatie 1-op-3 of intensiever is. Voor pootgoed is dit 43 procent en voor zetmeelaardappelen maar liefst 66 procent van het areaal.

Voor een 1-op-4 rotatie neemt het consumptieareaal af van 76.200 hectare tot ongeveer 71.300 hectare. Om dan toch te komen tot een productie van in totaal 4 miljoen ton consumptieaardappelen moet de hectareopbrengst stijgen van 52,5 ton tot gemiddeld 56,1 ton.

Pootgoedtelers raken meer dan 5.000 hectare productieareaal kwijt als ze allemaal 1-op-4 gaan telen. Het Nederlandse pootgoedareaal komt dan uit op 37.100 hectare. Voor een totale productie van 1,5 miljoen ton is een opbrengststijging nodig van 35,4 ton tot gemiddeld 40,4 ton per hectare.

Zetmeelteelt grootste uitdaging

De grootste uitdaging komt voor rekening van de zetmeeltelers. Hun gezamenlijk teeltareaal daalt van 44.000 hectare naar zo'n 31.000 hectare als ze overstappen op een 1-op-4 rotatie. Voor de compensatie hiervan moeten ze een gemiddelde opbrengst realiseren van 61,2 ton per hectare. Nu is dat nog 43,1 ton voor een totale productie van 1,9 miljoen ton.

Als Nederlandse aardappeltelers allemaal overstappen op een 1-op-4 rotatie dan zou uitgaande van de huidige teeltgebieden het totale areaal teruglopen van 162.500 hectare tot 139.500 hectare. Bij een gelijkblijvende hectareopbrengst daalt de totale Nederlandse aardappelproductie van 7,4 miljoen ton naar 6,4 miljoen ton. Het betekent dat gemiddeld meer dan 15 procent compensatie nodig is.

'De ruimere rotatie maakt een gezondere aardappelteelt mogelijk', stelt Kooman. 'Deze berekeningen laten zien wat de consequenties zijn. Als we rotaties nog verder willen verruimen dan zullen we nog hogere hectareopbrengsten moeten realiseren. Bij 1-op-5 is dat gemiddeld meer dan 70 ton en bij 1-op-6 al zo'n 85 ton om de opbrengstcapaciteit in Nederland te handhaven.'