Waar blijft griepprik voor de kip?

Terwijl menigeen dezer dagen weer in de rij staat om bij de huisarts het jaarlijkse griepprikje te halen, heeft de aviaire variant van de ziekte de eerste slachtoffers alweer geëist: 42.000 dode kippen. Het griepseizoen is dit jaar vroeg begonnen in de pluimveehouderij. Een eerste opgave voor de kersverse minister van Landbouw Carola Schouten zou een adequate aanpak van dit dossier zijn.

Het hoofdstuk Landbouw in het regeerakkoord leest echter als een afgezwakte voortzetting van het huidige beleid. En dat terwijl er in de veehouderij zeer urgente problemen spelen, zoals de fipronilcrisis, de fosfaatkwestie en bedreigingen van de volksgezondheid.

Miljoenen euro's

De vogelgriep mag niet worden gezien als een kwestie die nu eenmaal bij de sector hoort. Niet alleen kost de ziekte jaarlijks honderdduizenden kippen voortijdig het leven, ze kost maatschappij en pluimveesector jaarlijks miljoenen euro's.

Door de fipronilcrisis zijn veel getroffen pluimveehouders de wanhoop nabij en vrezen een faillissement. De volgende crisis dient zich al aan. Bij de start van dit vogeltrekseizoen maakte vogelgriep in Sint Philipsland al 41.500 slachtoffers.

Vogelgriep keert vrijwel jaarlijks terug. De trieste balans: 711.500 voortijdig gedode dieren in 2016. In 2014 waren dat er 395.000.

Grote wateren

Sint Philipsland ligt aan de Oosterschelde. Het virus sloeg in de afgelopen jaren altijd toe bij grote wateren als de Friese meren, het Zwarte Water, het Veluwerandmeer, de Zuid-Hollandse plassen en in het rivierengebied. Als we bedrijven niet kunnen beschermen tegen besmette watervogels, dan kunnen ze maar beter weggaan van die wateren.

Maar verplaatsen of sluiten van bedrijven is duur. De varkenssector heeft met de overheid en de Rabobank een herinrichtingsplan en een lobby opgezet. Het resultaat is 200 miljoen euro in het regeerakkoord voor een warme sanering. De pluimveesector zit ook dringend verlegen om zo'n herinrichtingsplan om overlastsituaties te beëindigen en om pluimveebedrijven dicht bij grote wateren te sluiten.

Vaccin

Ook als de meest risicovolle bedrijven zijn aangepakt, blijven de virussen dreigen. Er moet dus harder worden gewerkt aan een vaccin. Natuurlijk, het virus kent vele varianten en muteert, maar dat doet het mensengriepvirus ook. En er zullen landen zijn die ook bij een veilig vaccin hun grenzen voor onze pluimveeproducten sluiten.

Intussen blijft de overheid wettelijk tot maatregelen verplicht. Die kunnen wel wat minder. De beruchte ophokplicht werd in november 2016 nog voor de eerste uitbraak al landelijk opgelegd. De vogelgriep sloeg vervolgens toe bij pluimvee dat nooit buiten komt. Ophokken is slecht voor het dierenwelzijn. Beter is uitlopen met bomen en struiken onaantrekkelijk maken voor watervogels. En beperk ophokken bij bedrijven bij grote wateren.

Ruimen achterhaald

Ook het doden van niet-besmette dieren kan minder. Het standaard ruimen van alle kippen binnen een straal van 1 kilometer bij hoogpathogene vogelgriep is achterhaald. Vorig jaar werden hiervan ruim 300.000 kippen onnodig slachtoffer. Achteraf bleken ze niet besmet.

De vogelgriep moet niet de eerste casus worden waarbij de nieuwe minister vanaf de zijlijn toekijkt en niet verder komt dan het afstoffen van verouderde draaiboeken. Structurele aanpak van de vogelgriep is urgent. Dit moet nu eindelijk doortastend gebeuren.

Auteur: Bert van den Berg van de Dierenbescherming