Bier blijft als bestrijdingsmiddel; wat volgt?

Nederland kent gewasbeschermingsmiddelen die tussen 1962 en 2007 onder de oude Bestrijdingsmiddelenwet zonder beoordeling tot de markt zijn toegelaten. Deze RUB-middelen zijn in strijd met de Europese gewasbeschermingsregels en moeten daarom het veld ruimen. De Brusselse richtlijnen schrijven voor dat enkel beoordeelde middelen met Europees goedgekeurde stoffen op de markt mogen komen.

Als telers schoonmaakazijn tegen groene aanslag willen blijven gebruiken of een knoflookextract tegen insecten en schimmels willen inzetten, moeten ze bij het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb) voor die RUB-middelen een toelating aanvragen. Het Ctgb heeft hiervoor deze zomer, toen het doek voor de RUB-middelen definitief viel, een procedure opgezet.

Aanmelden

In het kort komt die erop neer dat fabrikanten of distributeurs van RUB-middelen zich tussen 1 januari en 15 februari 2018 kunnen aanmelden voor toelating. Daarna, uiterlijk 2 april 2018, wordt een lijst gepubliceerd met RUB-middelen waarvoor een aanmelding is binnengekomen.

De middelen waarvoor geen aanvraag wordt ingediend, verdwijnen op den duur van de markt. Ze mogen nog tot en met 1 oktober 2018 worden verkocht en geleverd. De opgebruiktermijn duurt tot en met 1 oktober 2019. Aanvankelijk lagen deze data drie maanden eerder, maar het Ctgb heeft ze aangepast aan de teeltseizoenen.

Toelatingsprocedure

RUB-middelen waarvoor een aanvraag is ingediend, kunnen tijdens de toelatingsprocedure worden gebruikt, aldus het Ctgb. Zo'n toelatingsprocedure varieert in duur van grofweg één (bij een middel) tot vier jaar (bij een nieuwe stof), mits de aanvrager zijn informatie goed in orde heeft, vertelt een woordvoerder van het Ctgb. De kosten lopen uiteen van 10.000 euro tot enkele tonnen.

'Daarbij is alles inbegrepen: het eigen onderzoek van de aanvrager naar veiligheid en werkzaamheid, de controle en beoordeling door het Ctgb en eventueel de indiening bij de European Food Safety Authority (EFSA), de Europese voedselveiligheidsautoriteit.'

Hard nodig

De akker- en tuinbouw hebben de RUB-middelen hard nodig. LTO Glaskracht Nederland heeft onder de leden geïnventariseerd waar behoefte aan is.

'Na onze eerste inventarisatie kunnen we concluderen dat glastuinders en zomerbloementelers vooral gebruikmaken van de RUB-lijstmiddelen algen-, knoflook- en zeewierextracten. Ook etherische oliën, bier, magere melk, pijpzwavel en zepen worden ingezet', zegt Jeannette Vriend van LTO Glaskracht Nederland.

IPM-systeem

Met de RUB-middelen kunnen telers beter het Integrated Pest Managementsysteem (IPM-systeem) benutten om ziekten en plagen de baas te blijven.

Een aantal RUB-middelen blijft al behouden als gewasbeschermingsmiddel. Bier mag toch worden gebruikt om slakken te bestrijden en mosterdzaad als fungicide. Zij zijn de afgelopen maand toegevoegd aan de Europese lijst van basisstoffen voor gewasbescherming.

Weinig risico

Op die lijst staan nu ruim twintig stoffen die met gespecificeerde toepassingen mogen worden gebruikt. 'Algemeen wordt van deze basisstoffen aangenomen dat ze weinig risico met zich meebrengen', legt de woordvoerder van het Ctgb uit. Ze mogen geen invloed hebben op de hormoonhuishouding, het zenuwstelsel of het immuunsysteem.

Het kruid bijvoet werd bijvoorbeeld als basisstof afgewezen, omdat er niet genoeg bekend was over de effecten van langdurige blootstelling bij gebruik als gewasbeschermingsmiddel. De aanvraag van het bier kwam van een Frans onderzoeksinstituut voor biologische landbouw, dat al meerdere Europese toelatingen van basisstoffen heeft ingediend.

Aanvraag

De Coördinatoren Effectief Middelen Pakket (CEMP) van de land- en tuinbouworganisaties gaan diverse producenten en distributeurs van RUB-middelen porren om een aanvraag tot toelating te doen, zodat deze middelen kunnen worden behouden.

Het Ctgb houdt op 23 november een informatiebijeenkomst over het aanvragen van een toelating. Het college meldt dat in een week tijd 25 producenten en distributeurs zich hiervoor hebben aangemeld.