Droge peterselie reist de wereld rond

VNK heeft een leidende positie op de wereldmarkt als het gaat om de productie van gedroogde peterselie voor voeding en valeriaan voor de farmaceutische industrie. Het bedrijf in Biddinghuizen komt voort uit de Verenigde Nederlandse Kruidendrogerijen, het eerste coöperatieve kruidenbedrijf van Nederland.

'Vlak na de Tweede Wereldoorlog kregen kleine boeren de kans om met Marshallhulp kruiden te gaan telen', zegt algemeen directeur Bauke van der Veen van VNK Herbs. 'Vanwege de medicinale werking hadden kruiden een relatief hoge opbrengst. Het was een arbeidsintensieve teelt, die daarom perspectiefvol was voor boeren op arme zandgronden, zoals in de omgeving van Uden, Elburg, Ommen en in Friesland. In 1951 is verkooporganisatie VNK ontstaan. Die zorgde ervoor dat de onderlinge afstemming over de teelt goed verliep.'

In het begin draaide de organisatie vooral om de telers, waarvoor de verkooporganisatie afzetkanalen zocht. Na verloop van tijd vond er een ommezwaai plaats naar een meer marktgerichte productie. Daaruit ontstond in 2000 een aparte bv.

Geen coöperatie meer

'We zijn sinds die tijd geen coöperatie meer, maar werken wel intensief samen met onze telers', vertelt de directeur. 'We begeleiden hen bij de contractteelt en de oogst. Veelal zijn het akkerbouwers die ook andere gewassen verbouwen, waarbij kruiden onderdeel zijn van het bouwplan.'

In 2000 was VNK nog een betrekkelijk kleine regionale speler met een groot assortiment aan verschillende gedroogde kruiden. Bij de verhuizing in 2005 vanuit Elburg naar een nieuwe vestiging in Biddinghuizen heeft het bedrijf ervoor gekozen om over te schakelen naar een veel kleiner assortiment kruiden.

Groene kruiden

'In de zomer verwerken we vooral groene kruiden, in de winter wortelkruiden. Peterselie en valeriaan maken ongeveer 80 procent van de productie uit. De overige 20 procent bestaat uit groene bladkruiden als koriander, kervel en bieslook en wortelkruiden als echinacea en maggiwortel. We hebben in 2005 groot geïnvesteerd in droogcapaciteit', zegt Van der Veen.

'Peterselie is een groot product in de kruidenwereld en we hebben het assortiment aangevuld met kruiden die passen bij de klimatologische omstandigheden in Nederland. Kruiden als basilicum, tijm en rozemarijn zijn meer mediterraan en daarom minder geschikt.'

Ploegendiensten

In Biddinghuizen werken 22 medewerkers en, afhankelijk van het seizoen, een aantal inleenkrachten. 'We werken in ploegendiensten, zes dagen per week, 24 uur per dag. We beginnen de week met de biologische peterselie, daarna volgt de gangbare en vervolgens de andere kruiden. Op zondag maken we de machines schoon en op maandag beginnen we weer van voren af aan. De wortelkruiden wisselen we in het seizoen op soortgelijke wijze af.'

In 2006 en 2007 had VNK enkele hobbels te nemen: de oogst viel tegen en daarom ging de onderneming in die jaren een joint venture aan met een Duitse verkooporganisatie. 'Inmiddels zijn we weer 100 procent zelfstandig en werken we intensief samen met zestig tot zeventig telers', zegt Van der Veen.

Voor de bladkruiden zitten die telers met name in Flevoland en West-Brabant, op de zwaardere gronden, en voor de wortelkruiden op de zandgronden in de grensstreken in Zuidoost- Groningen, Drenthe, Overijssel en Limburg. 'In verband met de huidige extreme weersomstandigheden vanwege de klimaatverandering willen we de risico's spreiden en niet alle eieren in één mandje leggen.'

Grote speler

Inmiddels is VNK Herbs uitgegroeid tot een grote speler op de wereldmarkt. Ten opzichte van de eeuwwisseling is de productie met een factor 6 tot 8 gestegen. De gedroogde kruiden gaan in industriële verpakkingen naar kruidenleveranciers als Euroma en Verstegen en naar de voedingsindustrie, waar de kruiden terechtkomen in bijvoorbeeld chips, soepen en sauzen. In 2016 ging 6 procent van de totale productie naar bedrijven in Nederland; de rest kwam overal op de wereld terecht.

'Onze afzet is voor de helft bestemd voor Noord-Amerika, maar we leveren ook aan Zuid-Korea en Japan', licht de kruidenproducent toe. 'De groei zit vooral in opkomende markten, zowel voor de conventionele als de biologische markt. Met een uitbreiding van de droogcapaciteit hadden we met de bouw in 2005 al rekening gehouden. Met de groei van onze productie hebben we een nieuwe impuls gegeven aan de kruidenteelt in Nederland.'