Biodiversiteit basis voor gewasbescherming

Daarover zijn nationale en Europese overheden, land- en tuinbouwsectoren, bedrijven en kennisinstellingen het eens. 'Meer biodiversiteit en gebruik van resistente planten vormen de crux in het succesvol toepassen geïntegreerde gewasbescherming, zegt Willem Jan de Kogel van Wageningen UR.

Alle betrokken partijen zien in dat we gewasbescherming op basis van een getrapt model met een voorkeur voor preventie en biologische bestrijding, en alleen nog zeer gerichte chemische gewasbescherming als laatste redmiddel verder moeten ontwikkelen.

Door veredeling op smaak en productie, en door grootschalige monoculturen zijn de gewassen echter ongewild aantrekkelijker en gevoeliger gemaakt voor plaagorganismen. Een stuk natuurlijke weerbaarheid zijn we kwijtgeraakt. Ingrijpen met gewasbeschermingsmiddelen werd noodzakelijk.

Natuurlijke weerbaarheid speelt op verschillende niveaus: bodem, planten en teeltsystemen waarin natuurlijke vijanden ziekten en plagen in toom houden. 'Een essentiële stap in geïntegreerde gewasbescherming is dan ook dat we de natuurlijke weerbaarheid van gewassen en productiesystemen weer moeten terugbrengen', zegt De Kogel.

Biodiversiteit is hiervoor de basis. Dat kan met klassieke technieken als gewasrotatie, mengteelt of bloeiende akkerranden met waardplanten voor nuttige insecten. Tegelijkertijd kan moderne moleculaire biologie ons helpen om de weerbaarheid terug te halen die we in de loop van onze landbouwgeschiedenis ongewild zijn kwijtgeraakt.

Biodiversiteit is ook de basis voor de ontwikkeling van biologische gewasbeschermingsmiddelen zoals nuttige organismen die schadelijke organismen kunnen bestrijden. De kunst is om de juiste micro-organismen te selecteren die de gewenste eigenschappen hebben om succesvol tot een biologisch gewasbeschermingsmiddel ontwikkeld te worden.

Planten bezitten een enorme genetische diversiteit aan eigenschappen. Met moderne moleculaire technieken zijn resistentiegenen sneller en preciezer in te kruisen. Resistente gewassen die op deze manier tot stand zijn gekomen passen uitstekend binnen geïntegreerde gewasbescherming.

De moleculaire biologie helpt ons ook om scherper te kunnen kijken in de diagnostiek van ziekten in een gewas. Goede diagnostiek is een voorwaarde om gezond, schoon uitgangsmateriaal te produceren.

Onderzoek naar de mogelijkheden die geïntegreerde gewasbescherming biedt en de verdere ontwikkeling daarvan is van groot belang om tot duurzame en economisch rendabele teelten te komen met een maximale weerbaarheid.

In Nederland wordt door onderzoeksinstellingen met het ministerie van Economische Zaken en het Nederlandse bedrijfsleven gewerkt aan een reeks projecten binnen de topsectoren Tuinbouw & Uitgangsmaterialen en Agri & Food.