Zuivel kan wel wat glans gebruiken

'Blau de himel, grien it gers' ('de blauwe hemel, het groene gras) heet de nieuwe documentaire van Fryslân DOK. Die gaat over een 'huilend' landschap waar weidevogels en natuur onder druk staan.

En er wordt teruggekeken. Naar hoe het cultuurlandschap met veel gras in de loop van de eeuwen is ontstaan. Hoe mens en landschap een geheel vormen. Met een hoofdrol voor uit de klei getrokken boeren, vechtend met en tegen het water en bezig om continu de opbrengst uit dit land te verhogen. Om 'foarut te buorkjen' (om vooruit te boeren).

Landschapspijn

De documentaire is onderdeel van een reeks artikelen en discussies over 'landschapspijn' in de Leeuwarder Courant, landelijke bladen en onlangs zelfs bij Pauw op tv. Het is onderdeel van een steeds groter wordende kritiek op de Nederlandse zuivel en melkveehouderij.

Waarbij de sector steeds maar weer problemen niet genoeg oplost als het gaat om mestbeleid, weidegang, biodiversiteit en cultuurlandschap. Ondanks een deel van de boeren die er wel aan werken en ondanks een goede bijdrage aan de Nederlandse economie is de sector hard bezig haar glans in de maatschappij te verliezen.

Gespleten

Er wordt wel gezegd dat het mestbeleid de melkveehouderij splijt. Boeren vinden dit lastig en willen een groep zijn. Ik denk dat de ontwikkelingen juist laten zien dat de sector gespleten is, eigenlijk al langere tijd. En dat het hoog tijd is dit onder ogen te zien. Zodat het makkelijker wordt keuzes te maken en verandering in gang te zetten.

De Ieren hebben al gekozen en hun melk kleur gegeven. Een keuze voor een sterke reputatie en innovatie. Met hun Origin Green-campagne zetten ze de waarde van gras centraal bij een duurzame zuivel. Het levert hun een goede reputatie op met meer afzet in diverse internationale markten.

Gezondere melk

Zelfs afzet van 'gezondere melk' (door veel gras heeft de melk hoge gehalten aan aminozuren) is een feit en wordt op redelijke schaal bij een supermarktketen in Ierland afgezet.

Dit proces zal zich doorzetten met meer vragen uit de markt. Het is ook wat we in Nederland nodig hebben van zuivel en overheid, kiezen voor een duurzame en natuurinclusieve melkveehouderij.

Niet wachten

Inmiddels hoeven we als burgers, boeren en ondernemers niet te wachten en kunnen we in actie komen. Zelf heb ik samen met anderen bottom-up zuivel ontwikkeld die rekening houdt met weidevogels, duurzaamheid en een mooi cultuurlandschap. Omdat ik vond dat dit nodig was en is.

Inmiddels is coöperatie NoorderlandMelk hard bezig om melk onder het Boerengilde-concept te verwerken in het zuivelmerk Weide Weelde en ben ik begonnen met het Friese kaasmerk De Fryske.
Door kaas te kopen en te verkopen dragen onze klanten - consumenten, winkeliers, restaurants, bedrijven en instellingen - al bij aan een mooier Friesland en een gezonde sector.

Genieten

Zo kan iedereen bij zichzelf nadenken wat hij of zij kan doen. Van praten naar doen. Concreet. Van landschapspijn naar genieten met een goed gevoel. En boeren in een maatschappelijk gewaardeerde sector. Hoe meer er bottom-up gebeurt, hoe meer het de zuivel en marktpartijen zal inspireren tot stappen. Met een overheid die dit ondersteunt.

Melk kan wel wat glans gebruiken. Laten we met elkaar onszelf en de zuivel een duwtje geven.

Catharinus WierdaZuivelondernemer van De Fryske kaas