VVD blijft grootste, PvdD groeit sterk

Volgens een verkiezingsonderzoek van Nieuwe Oogst en AgriDirect zou de VVD in agrarische kringen flink aanhang verliezen. Die trend geldt echter wat minder sterk voor de totale kiezerspopulatie. Met 33 zetels volgens de voorlopige uitslag wordt de VVD veruit de grootste partij in de Kamer.

Lijsttrekker Mark Rutte stelt vast dat de VVD voor de derde keer op rij de grootste is geworden bij een landelijke verkiezing. Hij wil een stabiele regering vormen die Nederland de komende vier jaar 'op een verstandige manier kan besturen'. De hoge opkomst noemt Rutte 'een feest voor de democratie'.

Herstel CDA

Het CDA herstelt zich van het zware verlies in 2012. Volgens de voorlopige uitslag gaat de fractie van 13 naar 19 leden. De landbouwkandidaten Gerard van den Anker, Karin Zwinkels en Maurits von Martels komen met deze uitslag niet in de Kamer, maar de aantallen voorkeurstemmen worden pas later bekend.

D66 haalt 19 zetels en is daarmee even groot als het CDA. De groei van D66 betekent dat Tjeerd de Groot zijn baan als directeur van de Nederlandse Zuivel Organisatie (NZO) kan opzeggen. Hij staat op plaats 19 van de kandidatenlijst.

Landbouwwoordvoerders SP eruit

De twee landbouwwoordvoerders van de SP, Eric Smaling en Henk van Gerven, lijken niet terug te komen. De SP komt op 14 zetels, een minder dan voorheen. Smaling staat op plaats 15 op de kandidatenlijst en Van Gerven op plaats 17. Van Gerven zei eerder in Nieuwe Oogst dat hij graag nog een termijn door zou gaan. 'Ik zit al veertig jaar in de politiek en het is voor mij een levensvervulling.'

De SGP blijft stabiel op drie zetels. Toch zegt lijsttrekker Kees van der Staaij dat hij daar 'dik tevreden' mee is. Decennia had de SGP twee zetels in de Kamer en ondanks de hoge opkomst lukte het om de in 2012 veroverde derde zetel vast te houden.

Vijf zetels PvdD

De PvdD staat dik op winst met vijf zetels, tegen twee nu. Lijsttrekker Marianne Thieme spreekt van een 'fantastische overwinning'.

Ze noemt haar partij het 'groene anker' van de Tweede Kamer. Ze zal zich de komende tijd inzetten om andere partijen op het gebied van dierenwelzijn en milieu 'bij de les te houden'.

Vier partijen nodig

Voor de vorming van een meerderheidsregering zijn tenminste vier partijen nodig. In Den Haag worden voor een mogelijke coalitie met name VVD, CDA, D66 en GroenLinks genoemd. D66 en GroenLinks zullen ongetwijfeld staan op een meer progressieve koers dan VVD en CDA.

In theorie is een 'links' meerderheidskabinet mogelijk. Naast D66, GroenLinks, SP, PvdA en PvdD zijn daarvoor ook CDA en CU nodig. De vorming van een dergelijke zeven partijen regering is niet waarschijnlijk, maar de mogelijkheid zet druk op de VVD om zich niet al te hard op te stellen tegenover D66 en GroenLinks bij de vorming van een centrum-linkse coalitie onder leiding van de VVD.