Partijen verdeeld over visie, maar eensgezind over inkomen boer

'The Week After' was een goede titel geweest voor het Voedsel Verkiezingsdebat, dat afgelopen dinsdag plaatsvond. De naweeën van de onverwachtse stem voor de weidegangmotie hingen nog steeds in lucht.

Voorafgaand aan het verkiezingsdebat was er een onderonsje tussen de landbouwpers en enkele (kandidaat-)Kamerleden. CDA'er Jaco Geurts haalde daarbij uit naar D66, vertegenwoordigd door NZO-directeur en kandidaat-Kamerlid Tjeerd de Groot. Die laatste zette de visie van zijn partij op de landbouw uiteen. Die is gestoeld op het sluiten van kringlopen en het focussen van subsidies en inkomenssteun op een duurzame transitie.

Uit te leggen

D66, dat bij de weidegangmotie een draai maakte en zorgde voor een meerderheid in de Kamer, had eerst wat uit te leggen aan de boeren, vindt Geurts. 'Visies worden misbruikt. We hebben een Convenant Weidegang. Het biedt de boeren nog enigszins een verdienmodel. Dat draaien jullie de nek om, dat is de praktijk.'

De ergernis bij de tegenstanders van verplichte weidegang stak later tijdens het verkiezingsdebat weer de kop op toen het over een eerlijke prijs voor de boer ging. Dit stokpaardje wordt door vrijwel alle partijen bereden.

'Wanneer boeren stappen zetten voor een beter product met een meerprijs, dan willen andere partijen dit direct tot regel verheffen. Dat zien we nu ook met weidegang. Daar halen ze met één pennenstreep het hele verdienmodel onderuit. U heeft helemaal geen interesse in een betere prijs', zei Helma Lodders (VVD) tegen de leden van PvdA, GroenLinks, SP en Partij voor de Dieren.

Tandje harder

Niet alleen in de veehouderij regeert de emotie, merkte ChristenUnie-Kamerlid Carla Dik-Faber op. Zij ziet het ook bij de discussies rond gewasbeschermingsmiddelen. 'Daarmee zetten we onze boeren op achterstand. We moeten de visie van de wetenschappers volgen en in Europa een tandje harder lopen voor alternatieve middelen.'

Het belang van een duidelijke visie op de landbouw werd onderstreept door Henk van Gerven (SP). Hij wees op de gevolgen van de afschaffing van het melkquotum voor de melkveehouderij. 'Het was een verkeerde keuze om het aan de markt over te laten. De voedselproductie vraagt om regulering. Dat is ook goed voor de boer en het gezinsbedrijf. Wel moeten we stoppen met de productie van bulk en meer werken aan kwaliteit, klasse, dierenwelzijn en minder bestrijdingsmiddelen. Dat heeft ook de maken met de Nederlandse schaal, want die roept weerstand op. We moeten de harmonie met de omgeving herstellen.'

Eerlijke prijs

Wat alle partijen verbindt zijn de zorgen over het boereninkomen en de mogelijkheid voor jonge boeren om het bedrijf over te nemen. Allemaal zijn ze voor meer marktmacht voor de primaire sector. 'Wie niet voor een eerlijke prijs is, werkt een verdere schaalvergroting van de sector in de hand', hield Geurts de andere partijen voor.

De vleesconsumptie was een vaak terugkerend thema tijdens het verkiezingsdebat. Terwijl CU en SGP zich nog verzetten tegen het beeld dat vlees uit de gangbare veehouderij slecht zou zijn, bepleitte GroenLinks dat de vleesconsumptie met een kwart naar beneden moet om klimaatdoelstellingen te halen. 'We moeten naar een reële prijs voor vlees, waarin de uitstoot van broeikasgassen wordt meegenomen', aldus GroenLinks-kandidaat Suzanne Kröger.

Takenpakket

Vrijwel alle partijen zijn voor de herinvoering van een minister van Landbouw. Wel zijn er grote verschillen van inzicht over de invulling van het takenpakket van de bewindsman. GroenLinks vindt dat een deel van het landbouwbeleid zou passen bij een minister van Klimaat en Duurzaamheid. Sommige partijen zien ook een combinatie van landbouw en natuur. Zo pleit Tjeerd de Groot voor een ministerie van Voedsel en Groen.

De SP ziet ook een samenvoeging met het ministerie van Infrastructuur en Milieu voor zich. 'Daar krijgt de landbouw meer aandacht. Bij Economische Zaken heeft het grootkapitaal meer te vertellen', aldus Van Gerven.

VVD-landbouwwoordvoerder Helma Lodders liet in het midden of haar partij voor een minister van Landbouw is. De VVD parkeert dit onderwerp tot de coalitieonderhandelingen. De PvdD wenst een minister van Duurzaamheid, met een zelfde status als de minister van Financiën. 'Alle plannen van de andere ministeries moeten voor goedkeuring langs de minister van Duurzaamheid', zei PvdD-landbouwwoordvoerder Esther Ouwehand.