'Sector en natuur vinden elkaar in PAS'

Dat concludeert hij naar aanleiding van het evaluatieonderzoek Lerende evaluatie van het Natuurpact van het PBL over de PAS en het Natura 2000-beleid. Daaruit blijkt dat de provincies goed op weg zijn om de natuurdoelen te behalen.

Het rapport stelt dat bijna alle provincies voorrang verlenen aan het uitvoeren van PAS-maatregelen. Ze willen daarmee voorkomen dat de ontwikkelingsruimte, die aan boeren wordt uitgegeven, in het geding komt. Door de koppeling met ontwikkelingsruimte aan natuurherstel heeft het PAS gezorgd voor bestuurlijk commitment en draagvlak bij de PAS-partners.

'Landbouw en natuur hebben lang tegenover elkaar gestaan', zegt Folkert. 'Nu zien we dat de landbouwsector verenigd in de Land en Tuinbouw Organisatie Nederland (LTO) en de natuurorganisaties zich beiden vaak kunnen vinden in het PAS. Er ontstaat draagvlak voor en bestuurders verbinden zich eraan.'

Herstel

In het PBL-onderzoek is de invloed van het PAS op het natuurbeleid van de provincies onder de loep genomen. Het PAS koppelt ruimte voor natuurherstel aan ruimte voor vergunningen voor economische activiteiten in en rond stikstofgevoelige Natura 2000-gebieden.

Folkert: 'De invloed van het PAS op het natuurbeleid van de provincies is dan ook behoorlijk groot. Provincies die een grote PAS-ontwikkelopgave hebben, besteden er veel aandacht aan. Dit leidt tot een versnelling van de realisatie van het Natuurnetwerk.'

Onrust

Maar het PAS heeft ook tot onrust geleid, blijkt uit het onderzoek. Folkert: 'De partijen die zich hebben verenigd, de PAS-partners, kunnen zich in het programma vinden maar individuele partijen, vooral agrarische ondernemers, zijn vaak geschrokken van wat er op stapel staat. Dat het bijvoorbeeld nodig kan zijn om in sommige gebieden grond te vernatten, zorgt voor veel onrust.'

'We zien dat provincies zich inzetten om medewerking te verkrijgen door lokale trekkers zoals gemeenten, waterschappen en maatschappelijke organisaties, de gebiedsprocessen te laten trekken om deze PAS-maatregelen uit te werken', aldus Folkert. 'Lastig daarbij is dat het PAS strakke deadlines stelt, terwijl het goed uitwerken van alternatieve oplossingen vaak tijd kost.'

Lessen

Provincies kunnen volgens Folkert veel winst behalen met kennisuitwisseling. 'De geleerde lessen worden nog te weinig binnen de eigen organisatie en tussen de provincies uitgewisseld.'

'Er blijkt duidelijk behoefte te zijn om kennis over onder meer de inzet van lokale trekkers, het realiseren van herstelmaatregelen door agrarische grondeigenaren en de ervaringen met instrumenten zoals grondonteigening, met elkaar te delen en van elkaar te leren. Dit vergt wel een bestuurlijk mandaat voor kennisuitwisseling en de organisatie hiervan, bijvoorbeeld via lerende gemeenschappen of praktijkscholen.'