'Lusten van landgoed zijn groter dan lasten'

Huize Hessum is een van de fraaie landhuizen in de gemeente Dalfsen en goed zichtbaar vanaf de doorgaande weg. Wie aan het einde van een mooie oprijlaan dichter bij het huis komt ziet naast oude bijgebouwen ook een ligboxenstal, de bijbehorende kuilplaten en landbouwmachines. Want Maurits von Martels is niet alleen bewoner en eigenaar van het monumentale huis, hij is ook melkveehouder.

Er is niet altijd geboerd op Hessum. Het huis werd in 1830 gebouwd voor een huisarts uit Zwolle. Na enkele decennia werd er een stal gebouwd en begon de agrarische geschiedenis van het landgoed. 'Mijn grootvader erfde het huis in 1917 en hij is serieus met melkvee begonnen', vertelt Von Martels. 'Mijn vader bouwde dat uit. Mijn oudste broer had niet veel met vee. Hij is naar Canada gegaan, waar hij een akkerbouwbedrijf is begonnen. Ik heb het bedrijf toen over kunnen nemen.'

Von Martels senior was een van de eerste melkveehouders in de buurt die eind jaren zestig een ligboxenstal bouwde. Die stal staat er nog steeds, en is in de loop der jaren uitgebreid en aan de moderne tijd aangepast. 'We hebben het bedrijf langzaam ontwikkeld, soms met meer, soms met minder grond.'

Goed verkaveld

Momenteel melkt Von Martels ruim 100 koeien op 42 hectare. De grond is goed verkaveld en ligt rondom de bedrijfsgebouwen. Het vee wordt geweid. Agrarisch natuurbeheer, zoals men zou verwachten bij een landgoed, is er niet. 'Dat past niet in de bedrijfsvoering. We hebben het gras nodig. We hebben hier te maken met veel begroeiing en lanen rond de percelen. Dat betekent ook al opbrengstenderving.'

Von Martels zette het bedrijf tot 2010 alleen rond met af en toe wat stagiairs. Daarnaast was hij bestuurlijk actief, onder andere als voorzitter van de LTO Noord-afdeling Dalfsen en als gemeenteraadslid. In 2010 werd hij wethouder, een fulltime job. 'Aanvankelijk had ik hulp via AB Oost. Maar dat werd te kostbaar.'

Daarom werkt Von Martels sinds enkele jaren in een vof samen met Robert Bloo uit Vilsteren. 'Hij is kwam hier als stagiair en dat beviel goed. Hij doet nu vrijwel al het werk. Ik melk alleen nog een aantal vaste dagen in de week.'

Kansen en ruimte

Het bedrijf van Von Martels ligt in in de landgoederenzone van Dalfsen, waarin ook de grotere landgoederen Vilsteren en Rechteren liggen. Beperkingen zijn er niet, afgezien van regels die overal gelden. 'We hebben hier geen Natura 2000-gebied. Dat scheelt.'

Provincie Overijssel ziet goede kansen voor boerenbedrijven om een rol te spelen bij het agrarisch natuurbeheer. En in de zone is er ruimte voor landbouw, landschapsontwikkeling, natuur, cultuurhistorie, vrije tijd, wonen en overige bedrijvigheid.

De familie Von Martels speelt daarop in, zoals ook andere landgoederen in de regio. In een van de bijgebouwen is al jaren een bed en breakfast gevestigd. 'Mijn vrouw werkt inmiddels als fysiotherapeut. We verhuren de gelegenheid nu voor langere tijd. Maar de bed en breakfast was destijds goed te combineren met de zorg voor een jong gezin. En we wonen in een mooi gebied met veel historie en recreatiemogelijkheden. Dat trekt veel gasten.'

Bijzondere omgeving

De familie beseft heel goed dat ze in een bijzonder huis en in een bijzondere omgeving wonen. 'Het is geen verdienste, maar een voorrecht om hier te mogen wonen', zegt Von Martels.

Dat neemt niet weg dat het complex veel onderhoud vergt en dus veel geld kost. Behalve het landhuis en de ligboxenstal staan er op het erf het koetshuis, dat tot bed en breakfast is verbouwd, een historische schuur met voorhuis waar een gepensioneerde werknemer van het landgoed woont, nog een historische schuur die op herbestemming wacht en een paar oudere agrarische bedrijfsgebouwen.

Het complex van historische gebouwen valt onder monumentenzorg. 'Daardoor kunnen we een beroep doen op de BRIM-regeling en zijn er bepaalde fiscale voordelen, ook omdat het landgoed onder de natuurschoonwet is gerangschikt.' Verder gaat er maandelijks een bedrag in de restauratiepot, waaruit herstel en onderhoud worden bekostigd. 'Vooralsnog zijn de lusten groter dan de lasten.'

De toekomst van het landgoed ligt nog open. De drie zonen van het echtpaar studeren, waarvan één op de HAS in Dronten. Maar er zit geen boer bij, zo denkt Von Martels, al zijn de jongens wel gehecht aan hun geboorteplek. 'We zullen zien. Zolang ik het leuk vind, blijf ik hier boer.'