Ingrijpend pakket moet derogatie redden

Met de ingrepen die LTO Nederland, NAJK, NMV, NZO, Nevedi en Rabobank met staatssecretaris Martijn van Dam (EZ) hebben afgesproken komt de sector onder het fosfaatplafond. Het pakket bestaat uit maatregelen voor vermindering van fosfaat in het veevoer, een fosfaatreductieplan uit te voeren door de zuivelsector en goede voorwaarden voor potentiële stoppende veehouders. Uit het voerspoor moet een reductie van 1,7 miljoen kilo fosfaat komen. Door de stoppers verwacht de sector een afname van 2,5 miljoen kilo fosfaat. De zuivelbedrijven moeten zorg dragen voor een afname van 4 miljoen kilo fosfaat.

Het akkoord betekent dat alle partijen een offer moeten brengen. Voor de genoemde partijen is het wettelijke kader met fosfaatrechten in 2018 één van de belangrijke randvoorwaarden om akkoord te gaan met het pakket maatregelen voor 2017. Betrokken partijen beseffen dat het akkoord zeer ingrijpend is, maar onderstrepen de noodzaak voor 2017 en voor de jaren daarna.

Grote waarde

'De Nederlandse melkveehouderij en -zuivelketen tonen hiermee veerkracht en laten zien dat zij in staat zijn gezamenlijk een inspanning te leveren om de derogatie te behouden. Voor de melkveehouders is dat van grote waarde', zegt voorzitter Kees Romijn LTO Melkveehouderij.

'Maar het is tegelijkertijd een zeer ingrijpend pakket. We vragen nogal wat van melkveehouders. Dit is echter nodig om derogatie veilig te stellen, waarmee Nederlandse melkveehouders toekomstperspectief houden. Het stelt de sector in staat om te blijven verduurzamen. Daar zijn we mee op de goede weg.'

Voorwaarden

De Nederlandse Zuivelorganisatie (NZO) stelt aan haar bijdrage een paar voorwaarden. Zo verlangt de industrie dat het ministerie van Economische Zaken een Algemeen Verbindend Verklaring (AVV) afgeeft zodat alle melkveehouders en zuivelondernemingen aan de afspraken gebonden zijn. Het ministerie is bereid deze AVV te verlenen. Daarnaast wil de NZO geen verdere vertraging meer bij de invoering van het fosfaatrechtenstelsel per 1 januari 2018. Het roept de Tweede Kamer op om het wetsvoorstel zo snel mogelijk te behandelen.

Daarnaast willen de zuivelondernemingen dat het fosfaatreductieplan de toets van de mededinging doorstaat. Het Ministerie van Economische Zaken dient er voor te zorgen dat het plan die toets doorstaat. De zuivelondernemingen werken het fosfaatreductieplan zo spoedig mogelijk uit en leggen het ter goedkeuring voor aan hun bestuurlijke organen.

Financieren

Romijn zegt dat er ondanks het akkoord nog lastige besluiten op de agenda staan. 'Bijvoorbeeld of we via ZuivelNL geld kunnen en mogen collecteren bij melkveehouders om onderdelen van het pakket te kunnen financieren. Het helpt daarbij in ieder geval dat de staatssecretaris de door ons gevraagde en belangrijke Verbindend Verklaring heeft toegezegd aan ZuivelNL. Dit zorgt ervoor dat iedereen ook mee moet doen. Ik constateer ook dat Van Dam en het Kabinet met deze overeenkomst een grote verantwoordelijkheid hebben om met dit pakket de Europese Commissie te overtuigen van de noodzaak een passend milieubeleid voor de Nederlandse melkveehouderij te voeren', aldus Romijn.

Ruud Huirne, directeur Food & Agri Nederland van de Rabobank noemt het 'enorm belangrijk' en 'verheugend' dat de betrokken partijen in gezamenlijkheid tot een akkoord zijn gekomen. 'De problematiek is ernstig en vraagt van iedereen commitment. Het is bijzonder dat de sector er nu in is geslaagd tot een breed pakket maatregelen te komen waarmee we de fosfaatproductie zodanig terugdringen dat de derogatie voor Nederland behouden blijft.'

De Rabobank zal de melkveehouders onder haar klanten zo goed mogelijk begeleiden in de keuzes die zij de komende periode willen en moeten maken, zegt Huirne. 'Dat is een ingrijpend proces waar we zorgvuldig mee willen omgaan.'

Volgens CDA-Kamerlid Jaco Geurts legt staatssecretaris Van Dam de verantwoording voor het slagen van het fosfaatreductieplan grotendeels bij de sector zelf neer. 'Dit is een ingrijpend pakket voor de melkveehouderij. Wat mij betreft zet hij zijn tent op in Brussel en vertrekt niet voordat het geregeld is. Dan laat hij pas echt zien dat hij er ook is om voor onze boeren te knokken.'

Volgens Elbert Dijkgraaf (SGP) is het goed dat er nu een maatregelenpakket voor 2017 ligt. 'Helaas is het nog niet meer dan dat. Het door ons gevraagde totaalpakket is er nog niet. Zo is absoluut nog geen sprake van een duurzaam toekomstperspectief voor melkveebedrijven. Let wel, we zijn nu bezig met het investeren van miljoenen euro's in maatregelen die niets doen aan de waterkwaliteit. De SGP wil graag een totaalpakket. Zie eerdere actieplan. Inclusief oa: garantie voor derogatie.; saldering van de export naar fosfaatarme landen; als eventueel sluitstuk een tijdelijk fosfaatrechtenstelsel zodat de sector niet onnodig op kosten wordt gejaagd.'

Lees ook: Van Dam trekt 30 miljoen uit voor fosfaatreductie