Na aanval sluit Esmeralda Farms in Ethiopië kas

Het is al enige maanden onrustig in de Federale Democratische Republiek Ethiopië. In het Oost-Afrikaanse land woedden felle protesten tegen de regering, vooral vanuit twee bevolkingsgroepen, de Amharen en de Omoro. Ze betichten de regering van autoritair bestuur. Op de achtergrond spelen grondbezit en stammenproblemen een rol.

De critici van de regering hebben het in hun protest gemunt op buitenlandse bedrijven, omdat deze steun ontvangen vanuit de Ethiopische overheid en deze dus het - in hun ogen - verderfelijke regeringssysteem symboliseren. Bij de laatste uitbarsting van geweld, op 30 augustus, werd een tiental landbouwbedrijven getroffen.

Daarvan hadden er vier een Nederlandse signatuur: Esmeralda Farms, TAL Flowers, Arini en Solagrow. Maar ook Belgische, Italiaanse, Indiase en Israëlische bedrijven werden aangevallen. De materiële schade is enorm.

Productielocatie

Het eerste Nederlandse slachtoffer is Esmeralda Farms uit Aalsmeer, dat voor de toevoer van snijbloemen (vooral rozen en Gypsophyla) afhankelijk was van haar productielocatie in Bahir Dar, in Noord-Ethiopië. Die werd afgelopen week volledig verwoest door brand en vernielingen, waarbij de loodsen, koelcellen, vrachtwagens, verpakkingshal en irrigatiepompen verloren gingen. De totale schade schatte directeur Loui Hooyman op 10 miljoen euro.

De situatie was voor het in Miami (Verenigde Staten) gevestigde moederbedrijf van Esmeralda Farms reden direct de stekker uit de Nederlandse vestiging te trekken. 'Ik ben zelf vorige week in Miami geweest om het te vernemen', zei Hooyman in een korte verklaring.

Hij begrijpt het besluit van het moederbedrijf. 'We waren afhankelijk van de productie in Ethiopië.' Hooyman bevestigt dat veertien werknemers in Aalsmeer hun baan verliezen. In Ethiopië verliezen zo'n 560 werknemers hun baan.

Verwoest

Ook pootgoedhandel Solagrow meldt dat het grootste deel van haar farm in irrigatiegebied Koga (Bahir Dar) is verwoest. Met name de loodsen, omheining, gereedschappen, meststoffen en bestrijdingsmiddelen werden geplunderd of platgebrand. Het pakstation met koelcellen, generator en tractor bleef gespaard.

Het bedrijf verloor in december al haar 100 hectare grote pootgoedbasisfarm in Wenchi, inclusief 80 ton basispootgoed, en haar farm in Ginchi (poot- en zaaigoed), beide ten westen van Addis Abeba. De Ethiopische regering kondigde een schaderegeling aan. Maar daar wacht het bedrijf al acht maanden vergeefs op. Overigens zou het om een vergoeding van 15 procent van de schade gaan.

Met de verwoesting van de farm in Koga wordt de situatie er niet beter op, erkent het bedrijf op haar website: 'Als het niet snel tot de beloofde oplossing komt, kunnen wij de resterende zes demofarms (waarop het samenwerkt met boeren, red.) in stilte sluiten. Einde van tien jaren investeren, einde van de baan voor 300 medewerkers.'

Belangrijk importland

De huidige ontwikkeling zal een rem op de export richting Nederland zetten. Momenteel is Ethiopië na Kenia het belangrijkste importland, blijkt uit cijfers van veilingbedrijf Royal FloraHolland.

Uit Ethiopië werd in 2015 voor 180 miljoen euro verhandeld, een stijging met 1,1 procent ten opzichte van 2014. Daarmee is het goed voor een importaandeel van 23,8 procent. Er zijn 23 Nederlandse kwekerijen actief. Veruit het belangrijkste importproduct is de roos.

Derhalve volgt FloraHolland de ontwikkelingen op de voet. 'Voor zover wij weten zijn vier van onze leden slachtoffer geworden van de aanvallen', zegt woordvoerder Elizabeth Palandeng. 'We bekijken wat zij nodig hebben. Dat kan op korte termijn heel praktische ondersteuning zijn, bijvoorbeeld door contact op te nemen met hun klanten en hen te informeren over de situatie en de gevolgen voor de aanvoer.'

Wat kwekers op de iets langere termijn nodig hebben wordt nog overlegd. 'Maar we verwachten geen langdurige ontwrichting.'