'Wij denken dat het niet kan zonder sturing van de overheid'

De Kamerfractie van de SP heeft twee landbouwwoordvoerders: Henk van Gerven en Eric Smaling. Van Gerven was, voordat hij fulltime in de politiek ging, jarenlang huisarts. Toch heeft hij veel met landbouw.

'Ik kom van de boerderij. Mijn broer heeft nog steeds een melkveebedrijf in Riethoven. En als woordvoerder gezondheidszorg in de Tweede Kamer kreeg ik ook veel met de landbouw te maken, onder meer door de uitbraak van Q-koorts rond 2009. Dat zette me op het spoor van de relatie tussen veehouderij en volksgezondheid.'

De Q-koorts is bedwongen, maar het boek is volgens u nog niet gesloten?

'Er zijn nog steeds mensen met chronische klachten. Anderen leden schade en zijn daarvoor niet gecompenseerd. Als samenleving hebben we daar een ereschuld in te lossen.
'Het zou goed zijn als veehouders zelf ook een signaal zouden afgeven dat de slachtoffers compensatie horen te krijgen. Daarmee zouden ze toch een zekere verantwoordelijkheid erkennen. Wie het betaalt, is secundair. Maar uit bijeenkomsten in Noord-Brabant blijkt dat er nog veel spanning is. Mijn overtuiging is dat het dossier alleen dicht kan, als mensen met schade worden gecompenseerd.'

Kunt u de visie van de SP op de toekomst van de agrarische sector samenvatten?

'Wij willen naar een landbouw die zich niet meer focust op bulkproductie. Wij vinden dat het er niet om moet gaan zoveel mogelijk te produceren en te exporteren. De Nederlandse landbouw moet zich richten op kwaliteit en op het produceren voor West-Europa.'

Toetsen jullie die standpunten bij agrarische ondernemers?

'Ja. We hebben een enquête gehouden die door 840 boeren en tuinders is ingevuld. Daaruit blijkt enerzijds dat ze liever zelf hun zaken regelen dan dat de politiek zegt hoe het moet, maar anderzijds dat ze ook veel moeite hebben met hoe dingen nu in de praktijk gaan.'

Wat neemt de SP daaruit mee?

'Dat boeren en tuinders een eerlijke prijs willen voor hun producten, maar dat ze er behoorlijk bekaaid vanaf komen. Dat geldt nu heel extreem voor de varkenshouderij.
'Een ander punt is dat boeren zich willen inzetten voor duurzaamheid. En velen willen dat er een einde komt aan de voortgaande schaalvergroting.'

Kwamen er ook oplossingen uit?

'De oplossingen spatten alle kanten uit. Duidelijk is wel dat boeren en tuinders liefst niet hebben dat de overheid te veel gaat regelen. Wij denken echter dat het niet kan zonder een bepaalde sturing van de overheid.
'Neem de melkquotering. De SP vindt dat die niet afgeschaft had moeten worden. Sommige boeren zijn, mede gestimuleerd door de Rabobank, als gekken gaan uitbreiden. En nu zitten we met de gebakken peren. Wij pleiten voor een gereguleerde markt die enige prijsstabiliteit biedt en ondernemers in staat stelt om te investeren. Dat kan alleen bij een zekere overheidsregulering.'

Als uw partij na de Tweede Kamerverkiezingen betrokken zou zijn bij coalitiebesprekingen, wat zou u dan aandragen voor het regeerakkoord?

'Dat we in onze land- en tuinbouw gaan koersen op meer kwaliteit in plaats van kwantiteit. En ik zou de invoering van het toetsingscriterium 'gezondheid' in de Wet ruimtelijke ordening willen inbrengen. Dat geeft lokale overheden criteria om iets wel of niet toe te staan.'

Wilt u weer op de lijst voor de komende Tweede Kamerverkiezingen?

'Dat beslissen onze kandidatencommissie en de leden. Maar mijn antwoord is: ja, ik ben beschikbaar. Ik zit al veertig jaar in de politiek en het is voor mij een levensvervulling. Ik zou mijn Kamerlidmaatschap graag voort willen zetten.'