Mestverwerking nog niet op stoom

‘We lopen achter in Oost-Nederland. Ten opzichte van het andere grote overschotgebied Brabant en Limburg hebben we nog een inhaalslag te maken’, stelt Schrijver. Samen met projectleider Kees Kroes van Projecten LTO Noord begeleidt hij diverse initiatieven in Gelderland en Overijssel.
De LTO Noord-bestuurder verklaart de regionale achterstand uit het feit dat de druk om mest te verwerken in Oost-Nederland minder is dan in het zuiden. ‘De urgentie is daar groter.’ Omdat de afzetgebieden voor overschotmest in Oost-Nederland dichterbij liggen, waren de afzetkosten daardoor altijd lager, vult Kroes aan.
Door de aanscherping van de fosfaatbemestingsnorm en de uitbreiding van de melkveehouderij is de situatie het afgelopen jaar omgeslagen. Daarnaast ontbreekt het veel veehouders momenteel aan voldoende investeringsvermogen om verwerkingsinitiatieven van de grond te tillen, analyseert Kroes.
‘We zien dat momenteel veel varkensmest in de kelders achterblijft omdat zeugenhouders gewoon geen geld hebben om het af te voeren.’
Toch is de noodzaak voor de veehouders in Oost-Nederland om voldoende verwerkingscapaciteit te creëren er wel degelijk, stelt het tweetal. Al was het alleen al om de verwerkingsplicht die in 2014 is ingevoerd voor overschotmest. Lag die in het beginjaar nog op 15 procent, inmiddels moet 30 procent van die mest worden verwerkt. Als het aan de overheid ligt, wordt dat volgend jaar zo'n 40 tot 60 procent, en op termijn kan dit nog oplopen.
LTO probeert dat percentage overigens voor komend jaar nog omlaag te krijgen. Ook pleit ze al langer voor erkenning van de verwerkte dunne fractie als kunstmestvervanger.
Intussen wordt er al zeker mest verwerkt in Oost-Nederland, erkent Schrijver. Zo heeft Loonbedrijf Groot Zevert in Beltrum een grote vergistings- en hygiënisatie-installatie staan en zijn er de verschillende kalvergierinstallaties in de Gelderse Vallei. Ook ontstaan er her en der kleinere initiatieven. Samen met de mestscheidingsinstallaties die al dan niet mobiel op de bedrijven zelf opereren is het begin gemaakt.
‘Het zet bij elkaar wel zoden aan de dijk, maar het is nog lang niet genoeg. Dat baart ons als organisatie zorgen, daarom zetten we er tijd, menskracht en geld op en bieden we ondersteuning aan initiatiefnemers', aldus Schrijver.

Voldoende aanvoer

De mestmarkt is een vrije markt, maar Schrijver denkt dat aan de verwerkingsprijs van 15 tot 20 euro de komende jaren niet veel zal veranderen. Het is voor initiatiefnemers cruciaal dat ze, voordat een fabriek wordt gebouwd, over voldoende aanvoer kunnen beschikken. Dat betekent dat ze minstens 50 procent van hun capaciteit van tevoren moeten borgen, legt het tweetal uit.
'Daar helpen wij mee', zegt Schrijver. 'Maar er is geen intekenplicht voor veehouders, dus moet het van hen zelf komen om mee te doen.'
En die noodzaak om je afzet goed te regelen zit nog niet bij iedereen tussen de oren. ’Vooralsnog is de stemming veel te afwachtend', stelt Kroes vast. ‘Veehouders durven zich nog niet voor de komende tien jaar vast te leggen.’ Volgens hem is actie nodig om de druk op de mestmarkt te verlichten.
Alhoewel veel veehouders nog aanhikken tegen de gemiddelde afzetkosten van rond de 17 euro per ton die de meeste initiatiefnemers nu vragen, raadt Schrijver collega-veehouders aan om zich serieus te verdiepen in de mogelijkheden die nu worden geschapen. ‘Je kunt niet voor een dubbeltje op de eerste rang zitten. Het zijn stuk voor stuk initiatieven met kracht. We ondersteunen die dan ook graag.’
Schrijver is ondanks de somberheid in de sector redelijk optimistisch over de mestverwerking in Overijssel en Gelderland. ‘Als alles wat nu in de pijplijn zit gaat draaien, zijn we al een heel eind. Dan hebben we een forse slag geslagen in Oost-Nederland.’