Hoe potloden en ballpoint plots vrijheidssymbolen zijn

De wereld reageert deze week geschokt na de terreuraanslag op de redactieburelen van het satirische weekblad Charlie Hebdo. Een kogelregen legt een klein dozijn cartoonisten en redacteuren definitief het zwijgen op.
Pleinen in de Europese steden stromen vol met woedende, verdrietige en verbijsterde burgers. Duizenden reiken hun gebalde vuisten ten hemel met daarin potloden, ballpoints of plakkaten met de tekst ‘Je suis Charlie’ stevig omklemd. Ontelbaar veel afbeeldingen van dergelijke uitingen op sociale media. Massaal gevoelde urgentie om het vrije woord en vrije pers te betuigen.
De aanslag in Parijs kan vanuit ontelbare maatschappelijke invalshoeken worden beschouwd. Eén ervan is de waarde en functie van de journalistiek. De gruweldaad houdt ons, journalisten, een spiegel voor. Vakgenoten worden in koelen bloede omgelegd om wat ze zeggen, schrijven of tekenen.
Jaarlijks vinden vijftig tot honderd verslaggevers de dood bij de uitoefening van hun werk. Hoewel moordaanslagen op journalisten niet zeldzaam zijn, schokt de terreurdaad door omvang en barbarisme. In één klap vagen terroristen een halve redactie weg.
Zonder pretentieus te willen zijn stel ik me voor dat u nu uw krant, tijdschrift en ledenblad met een andere blik leest. In die zin drukt de aanslag ook u als lezer met de neus op de feiten. Het vrije woord en de vrije pers – verworvenheden die we hier als vanzelfsprekend ervaren – zijn dat niet altijd en overal.
De gebeurtenis deze week laat zien dat een scherpe en brede nieuwsvoorziening, waarvan keer op keer blijkt dat u daar ook als LTO-leden een grote waarde aan hecht, niet onaantastbaar is. Het feit dat zoveel mensen potloden en ballpoints plots als vrijheidssymbolen beschouwen, vormt daarvan het bewijs.