‘Zonneweides op boerenland niet in de plaats van zonnedaken’

Alleen stroom opwekken met behulp van zonnepanelen is onvoldoende om in Nederland te kunnen voldoen aan de doelstellingen voor duurzame energie. In een ambitieus scenario zou zonnestroom in 2013 in 7 tot 8 procent van de totale stroombehoefte kunnen voorzien. In 2030 loopt dat nog op tot zo’n 15 procent, schat energiehoogleraar Sinke in. Windenergie en met name grote windparken blijven daarom zeker nodig.
Toch zit er een mooie toekomst in zonnestroom, ook omdat de productiekosten ervan blijven dalen. Sinke is terughoudend over grootschalige zonneweides. Daarvoor is het nog wat te vroeg. Eerst moeten de daken vol met zonnepanelen, vindt hij.

De toepassing van zonnepanelen in Nederland zit opeens sterk in de lift. Hoe komt dat?

‘Het is een combinatie van factoren. Zo is de kostprijs van de installaties voor opwekking van zonnestroom de laatste vijf jaar met een factor 3 afgenomen, onder andere doordat overcapaciteit in de productie van zonnepanelen is ontstaan. Daarnaast is het overheidsbeleid aangepast en is de bekendheid onder het publiek flink toegenomen. Dat bij elkaar leidde twee jaren op een rij tot een verdubbeling van het oppervlak.’

Hebben we de overheid eigenlijk nog wel nodig als het gaat om opwekken van zonne-energie? Kan de markt het niet alleen af?

‘Zeker de komende jaren is overheidsinzet nodig. Het gaat dan om stimuleringsregelingen en het oplossen van knelpunten in de regelgeving. Denk aan de saldering voor kleine producenten en de SDE+-regeling voor grotere installaties. Ook kunnen mensen zonder eigen dak nu meedoen met panelen die bij hen in de buurt worden neergelegd. Dat was zo’n knelpunt.’

Hoe staat het met het technische en economische perspectief van zonnestroom?

‘De techniek is zeker niet uitontwikkeld. Het rendement ligt afhankelijk van het type paneel nu tussen de 10 tot 20 procent. Maar 40 procent is op langere termijn zeker haalbaar. Daarnaast is de verwachting dat de prijsdaling van complete installaties doorzet met een factor 2 tot 3.’

Dus dan maar even wachten met instappen?

‘Iedereen moet dat natuurlijk voor zichzelf besluiten. Maar het is vaak nu al aantrekkelijk om te investeren in zonne-energieopwekking doordat de overheid het stimuleert. Als de prijzen verder dalen, zal de stimulering naar verwachting meebewegen. Dus het wordt zeker niet automatisch beter als je wacht.’

De volgende stap is de zonneweide die je in het buitenland tegenkomt, maar niet in Nederland.

‘De eerste projecten komen nu van de grond. Maar hoewel er een schaalvoordeel te behalen is, kan het nog niet zonder een bijdrage van de overheid, net zoals met windparken. De vergoeding voor stroom van zonneweides is aanzienlijk lager dan de terugleververgoeding voor kleine installaties bij particulieren.’

Is de zonneweide ook aantrekkelijk voor boeren? Zij bezitten immers geschikte locaties.

‘Ik zou het persoonlijk een tragedie vinden als boeren massaal hun weilanden of akkers zouden opofferen. Er liggen in Nederland nog zoveel vierkante kilometers daken en andere bruikbare oppervlakken die nu nog leeg zijn. Dat lijkt me ook niet goed voor het publieke draagvlak.
‘Meervoudig ruimtegebruik is voor mij een belangrijk streven in een dichtbevolkt land. Wat niet wil zeggen dat zonneweides geen rol zouden kunnen spelen; we hebben alles nodig. Een installatie hoeft ergens ook niet tot in lengte van dagen te staan. Je kunt hem als het ware oppakken en ergens anders weer neerzetten.’

Wat raadt u boeren aan die iets willen met grootschalige opwekking van zonnestroom?

‘Er is nog niet één vorm die boven komt drijven als hét businessmodel. Maar ik denk dat er binnen nu en één of twee jaar veel meer duidelijk is. Kijk de komende tijd dus vooral goed om je heen en zoek contact met pioniers.’