Hansens boodschap valt in goede aarde: 'Hij moet het nu ook gaan doen'

De bijeenkomst vond donderdag plaats in de Fokker Terminal in Den Haag, gevestigd in de voormalige luchtvaartschool. De naamgever van het gebouw verwijst naar de vergane glorie van de Nederlandse luchtvaartindustrie. Een dergelijke betiteling geldt volgens Hansen in de verste verte niet voor de Nederlandse land- en tuinbouw.

De EU-landbouwcommissaris roemt de Nederlandse boeren en tuinders en noemt de diversiteit aan producten zij produceren 'indrukwekkend'. 'Veel landen kunnen leren wat jullie hier in een klein en dichtbevolkt land produceren. Jullie lopen voorop met innovatie.'

Aan het begin van zijn presentatie snijdt Hansen een belangrijke pijler onder zijn landbouwvisie aan die veel Nederlandse boeren en tuinders zal aanspreken. Zijn tour langs diverse lidstaten versterkt zijn mening dat niet overal dezelfde regels kunnen gelden. 'Er is meer maatwerk nodig toegesneden op regionale verschillen. Soms zijn er binnen een land al verschillende behoeftes.'

Productiviteit weer op agenda

Geopolitieke ontwikkelingen steunen de EU-landbouwcommissaris in zijn visie. Europa is te afhankelijk van importen. In dit verband wijst hij op de invoer van kunstmest uit Rusland en Belarus. 'Voedselzekerheid en -soevereiniteit moeten weer in het centrum van onze politiek komen te staan.' En later: 'We waren het belang van een competitieve en weerbare sector uit het oog verloren. Productiviteit moet weer op de agenda komen te staan.'

Eerder op de dag brak Hansen in de Tweede Kamer al een lans voor de veehouderij. Van een door de overheid gestimuleerde krimp is hij geen voorstander, want het aantal boeren in de EU is in de afgelopen tien jaar al met 7,8 procent gedaald, herhaalt hij tijdens het LTO-event. Daarnaast is er al een gebrek aan meststoffen en zorgt het verdwijnen van grasland voor nieuwe milieuproblemen zoals uitspoeling, erosie en verlies aan biodiversiteit.

Dat laatste ziet de EU-landbouwcommissaris met lede ogen aan op het voormalige familiebedrijf in Luxemburg. De boerderij van 90 hectare werd na het overlijden van zijn broer, anderhalf jaar geleden, verkocht. Hansen, die de glooiende percelen in zijn jonge jaren zelf nog bewerkte, ziet nu met lede ogen aan dat op een deel aardappelen worden geteeld. 'Ik zie de mineralen eraf spoelen. De erosie is er al gaande.'

Polarisatie moet stoppen

De discussie over de toekomst van de Europese veehouderij wil de EU-landbouwcommissaris voeren in de onlangs geïnstalleerde European Board on Agriculture and Food (Ebaf). In dit overlegorgaan zijn ook boerenorganisaties vertegenwoordigd. 'De gepolariseerde discussie over de veehouderij heeft tot niets geleid. Die polarisatie moet stoppen', stelt Hansen.

Een ander speerpunt in de visie van de Eurocommissaris is voorspelbaarheid van beleid. Elke zeven jaar wordt het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) vernieuwd. Die periode is te kort voor boeren om duurzame investeringen te doen, meent Hansen. 'We hoeven niet alles te veranderen. Ik wil geen revolutie, maar een evolutie van het GLB, naar meer voorspelbaarheid, zodat boeren de tijd krijgen om te investeren in verduurzaming.'

Voor het oplossen van de milieuproblemen die de veehouderij met zich meebrengt, ziet de EU-landbouwcommissaris grote mogelijkheden met nieuwe technologieën. Dat vraagt van boeren investeringen die ze terug moeten kunnen verdienen. Daarvoor is volgens Hansen langjarig stabiel beleid nodig.

Aanpassingen vergen tijd

De EU-landbouwcommissaris wijst daarbij op de kansen van de kunstmestvervanger renure als alternatief voor Europese kunstmestimporten en emissiereducerende technieken ten behoeve van het milieu. Daarvoor zijn wel aanpassingen nodig van Europese richtlijnen, erkent Hansen, en dat vergt tijd. De evaluatie van de Nitraatrichtlijn loopt momenteel, maar wordt pas eind 2026 afgerond. Daarna wordt een nieuw voorstel van de Europese Commissie verwacht.

Grote zorgen heeft de Eurocommissaris over de vergrijzing in de Europese landbouw en de problemen waarop jonge boeren en zijinstromers stuiten bij het overnemen of beginnen van een boerenbedrijf. 'Er moet een strategie komen voor generatievernieuwing in de landbouw', zegt Hansen. Een oplossing die hij aandraagt, is een soort van pensioenfonds voor agrarisch ondernemers.

Het plan vergt verdere uitwerking en daarbij kan niet worden geleund op het GLB. 'De Europese Unie kan niet alles oplossen. We zullen in de toekomst eerder met minder budget dan met meer budget moeten werken', verwacht de Eurocommissaris. Hij riep dan ook LTO Nederland en andere boerenorganisaties op ten aanzien van de nationale overheid hun 'huiswerk te doen'. 'Voor een sterk GLB-budget zal ook uw land een bijdrage moeten leveren.'

Boodschap is overgekomen

Met dat laatste is LTO Nederland-voorzitter Ger Koopmans al bezig, zegt hij in reactie op de speech van Hansen. 'Ik heb nog recent op dat punt een goed gesprek gehad met premier Dick Schoof. Het was een vertrouwelijk gesprek, dus ik kan daar niet veel over zeggen. De boodschap is overgekomen. Schoof had echt oren voor ons geluid.'

Koopmans is blij met de Luxemburger als EU-landbouwcommissaris. Die laat volgens hem een ander geluid horen dan zijn voorgangers. 'Hij spreekt uitdrukkelijk over boeren en tuinders als oplossing en niet als probleem. Als oplossing bedoelt hij vooral voedselzekerheid dat voor ons allemaal tegenwoordig een belangrijk punt is, maar ook als goede oplossing voor onze omgeving en landschap.'

Volgens voorzitter Roy Meijer van het NAJK legt Hansen de lat hoog voor zichzelf. 'Hij belooft veel, maar hij moet het nu ook gaan doen.' De Eurocommissaris sprak zich uit tegen krimp van de veestapel en daarmee schept hij verwachtingen bij Nederlandse boeren, meent Meijer. 'Schijnbaar heeft hij dingen in Brussel geregeld anders ga je dergelijke dingen niet zeggen. Als hij doet wat hij zegt, dan kunnen wij er wat mee en dan gaan wij onze schouders eronder zetten. Het is nu even de vraag of hij gaat doen wat hij belooft.'

BBB-Europarlementariër Jessika van Leeuwen kan zich helemaal vinden in het betoog van de Eurocommissaris. Regelgeving meer toespitsen op regionale omstandigheden was een speerpunt in de Europese verkiezingscampagne van haar partij. Ook zijn pleidooi voor de inzet van renure past in de visie van BBB. Voor de meer regionale regelgeving is een herziening van de Nitraatrichtlijn nodig en die laat nog even op zich wachten.

Sneller acteren op renure

'We moeten sneller acteren op renure. Er komen tarieven op kunstmest uit Rusland en Belarus. Daardoor kunnen we hier een tekort krijgen. Dat kunnen we compenseren door importen uit Noord-Afrika, maar moeten we dat willen? Dat is geen duurzame oplossing, terwijl we een overschot aan organische mest hebben. We moeten zorgen dat we dat makkelijker kunnen verwerken en betaalbaar in kunnen zetten', vindt Van Leeuwen.

De herziening van de Nitraatrichtlijn naar voren halen is een mogelijkheid om de invoering van nieuwe regelgeving te versnellen. Maar dat is niet eenvoudig, zegt de BBB-Europarlementariër. 'Dat is een juridisch technische vraag die moeilijk te beantwoorden is. Wat ik wel zie, is dat het besef in het Europees Parlement groeit dat er een noodzaak is om iets te doen. Het leeft en ik hoop dat daar ruimte zit. Wij zullen ons daar hard voor maken.'