Bioland groeit met draagvlak bij telers

Pas na zorgvuldige overweging en een democratisch akkoord van de ledenvertegenwoordiging besloot Bioland dat producten van zijn telers bij discounters konden worden aangeboden.

In Bioland, de naam van de vereniging van Duitse telers en verwerkers én het merk van de biologische producten, komen producten van 9.000 telers en 1.400 partners in verwerking, handel en gastronomie samen. Doel van Bioland is om de agrarische voedselproductie te veranderen. Volgens Plagge willen de aangesloten bedrijven wel groeien, maar altijd als de verandering die ze willen, wordt ondersteund.

Leren van de oosterburen

De voorzitter van Bioland sprak onlangs op de Inspiratiedag van de BioAcademy in het Utrechtse Driebergen. Als platform voor biologische kennis wil de BioAcademy weten wat de Nederlandse biologische producenten kunnen leren van de oosterburen. De centrale vraag op de bijeenkomst was hoe de biologische markt te laten groeien zonder de principes van biologische producenten te verdunnen of te verliezen.

Bioland is in 1971 opgericht in Zwitserland door Hans en Maria Müller, eigenaars van een farmaceutisch bedrijf. Ze richtten zich op Zwitserland, Oostenrijk en Duitsland. Ze zagen de urgentie van verandering van de landbouw in een tijd dat er geen gecertificeerd biologisch product was. Alleen het biologisch-dynamische Demeter bestond als biologisch merk.

Verandering bij consumenten

In de jaren die volgden, maakte Bioland een groei door. Niet door eenzijdige omschakeling aan boerenzijde, maar vooral door veranderingen bij consumenten. Onder de paraplu van Bioland vallen nu allerlei activiteiten, die samen de groei stimuleren. Naast productie, verwerking en handel is er plaats voor onderzoek, advies, politieke beïnvloeding en een organisatie voor jonge boeren. Daar zit een deel van de kracht van Bioland.

'Maar de belangrijkste kracht van Bioland is de democratie', zegt Plagge. 'Een eigen parlement van 250 afgevaardigden en vertegenwoordigers van telers en ketenpartijen nemen de besluiten van onze vereniging over beleid en strategie.'

Lokale leveranciers

Bioland wil de meest lokale leverancier verbinden aan de consument. Daarom is de stap naar grote, centraal georganiseerde supermarktketens een minder logische. Om een grotere groep consumenten te bereiken, wilde de organisatie wel in het supermarktschap.

'De discussie over Lidl speelde rond 2007. We hadden er veel gesprekken over. Of we niet afdreven van onze principes, als we dit deden? Zijn we dan nog bezig met waarvoor we zijn opgericht?' zegt de voorzitter van Bioland.

Toekomstvisie

In een rapport zetten de directie en leden van Bioland uiteen wat hun toekomstvisie en richtlijnen waren voor biologische productie en markt.

Plagge: 'We willen dat ons werk een divers landschap en biodiversiteit daarbinnen oplevert. Het commentaar op biologisch was dat het een nichemarkt was, maar wat als het een grotere plek zou innemen? Ons antwoord was dat we ons dan verder moeten ontwikkelen. Dat is een succesfactor voor ons: dat we nooit stoppen met ontwikkelen.'

In 2018 voegde Bioland biodiversiteitsregels toe aan de productie-eisen. 'We moeten blijven investeren in bijvoorbeeld dierenwelzijn, biodiversiteit en klimaat. De volgende stap is vertrouwen krijgen op deze punten. Er komen slechte voorbeelden in de pers. Daarom moeten we beter tonen', zegt de voorzitter.

Erkenning

Berichten over ondeugdelijke claims en voedselschandalen ondermijnen het vertrouwen, zegt Plagge. Extra inspanningen hierop resulteerden in goede beoordelingen en waarderingen van consumentenorganisaties. Dat ze tot de meest betrouwbare, duurzaam producerende merknamen behoren, beschouwt de voorzitter van Bioland als een enorme erkenning.

'Bij de discussie of we in de Lidl moesten liggen, wilden we niet gaan praten over of Lidl goed of slecht was, maar of wij onze doelen kunnen behalen. Alle stappen naar hun schap moeten aan onze voorwaarden voldoen', legt Plagge uit.

Draagvlak

'We besloten deze consumenten te willen bereiken, op voorwaarde dat elke stap klopt. Daarom was dat brede draagvlak nodig, want besluiten zonder draagvlak in het verleden zijn schadelijk gebleken. Om dat te bereiken, moesten we onze diversiteit organiseren.'

Grote en kleine spelers, verschillende regio's en producenten van verschillende soorten producten moesten zich steeds kunnen vinden in de doorontwikkeling van Bioland.

Eigen soevereiniteit

Wat Bioland leerde in de vijftig jaar dat ze bestaat, is volgens Plagge dat je eraan moet werken om jezelf te kunnen helpen. 'Werk aan je eigen soevereiniteit. Daarom doen we eigen onderzoek. Dat is niet omdat we perfect willen zijn, maar om verbetering samen te organiseren. Zo hebben we een structuur voor de strategie naar de markt. Anderen zijn misschien nog professioneler, maar ik ken geen ander netwerk met onze holistische benadering.'

Bioland heeft geen ambities om een multinational met dochters in de hele wereld te worden. De voorzitter denkt dat het gemakkelijker is om als producenten in andere landen een soortgelijke samenwerking te organiseren, rekening houdend met de lokale cultuur en regels.

Collectief belang

De discussie in de zaal met BioAcademy-partners ging daar nog even over door. Zijn wij als Nederlandse ondernemers in staat om onze eigenwijsheid opzij te zetten voor een collectief belang of merk? Einzelgänger is misschien wel een mooi Duits woord voor de Nederlandse ondernemer?

'Enkel focus op boerenmarkten en speciaalzaken is voor biologische groei onvoldoende. We moeten samen werken aan kwaliteit en streng zijn voor onszelf', meent Plagge.