Vijf neven nemen bloemkoolbedrijf over van drie broers

Op een druilerige dag tussen kerst en oud en nieuw oogstte de familie Slagter in het Noord-Hollandse Andijk de laatste herfstbloemkool van 2022. 'Deze bloemkool had er eigenlijk begin december al af gemoeten', legt Ruud Slagter uit, die zelf ook krom staat tussen het gewas. 'Bloemkool is een grillig product. Door de warme zomer en herfst was het niet eerder oogstrijp. Dat komt niet ten goede aan de kwaliteit. Het gaat nu zo snel mogelijk de markt op.'

Ruud Slagter (26) neemt samen met zijn neven Pé (32) en Kees (30), broer Koos (32) en jongere broer Paul (24) het bedrijf over van zijn vader Nico (60) en ooms Ton (57) en Bas (64). Samen telen ze 180 hectare bloemkool rondom Andijk in de regio West-Friesland en verhandelen ze jaarlijks in totaal 350 hectare bloemkool. Ongeveer 12 procent van de Nederlandse bloemkool komt bij Slagter vandaan.

Grappig feitje: naar schatting wordt 30 procent van de Nederlandse bloemkool door mensen uit Lutjebroek geteeld, waar ook de familie Slagter woont. Geen van allen woont bij het bedrijf. Dat een bedrijf runnen met vijf familieleden best een groot risico is, beseffen de ondernemers als geen ander.

Ieder eigen taak

'Veel mensen zeggen: je moet nooit met zoveel familieleden samenwerken. Maar ons bedrijf is zo groot dat we allemaal onze eigen taken en verantwoordelijkheden hebben. Dat is letterlijk een dagtaak. Daardoor zitten we niet op elkaars lip en ontstaat er minder wrijving', constateert Ruud Slagter.

'Ook de stressmomenten kunnen we verdelen. Als het regent, gaat het plantschema, waarvoor Paul verantwoordelijk is, overhoop. Daar hoef ik niet wakker van te liggen. Natuurlijk is het ook mijn bedrijf, maar ik leid in het veld de oogst in goede banen. Als het weer roet in het eten gooit, moet ik het oogstschema bijschaven', licht de ondernemer toe.

Verder regelt Koos Slagter dat alle activiteiten in de schuur goed verlopen en doet hij de verkoop. Pé Slagter verzet al het landwerk tot aan de oogst samen met Paul Slagter en onderhoudt de mechanisatie. Kees Slagter is het aanspreekpunt voor personeelszaken en beregent de bloemkoolpercelen in het groeiseizoen. Het bedrijf is zo ingericht dat elke firmant een-op-een vervangbaar is. Ruud Slagter: 'We hebben allemaal ons eigen specialisme en kwaliteiten. Dit bedrijf zou je nooit alleen kunnen runnen. We hebben elkaar hard nodig.'

Polder met kleine eilandjes

In de kantine laat de tuinder op de kaart van Noord-Holland zien hoe het bedrijf is gegroeid tot de huidige omvang. 'Vroeger was West-Friesland een polder met allemaal kleine eilandjes. De meeste bewoners waren tuinder. Op een stuk grond van gemiddeld 1 hectare teelden ze allerlei groenten. Met een polderschuit vervoerden ze de oogst naar de veiling. 'Opa Piet deed dat ook nog zo', vervolgt Slagter. 'In 1973 volgde de inpoldering en kregen boeren grotere vierkante blokken om groenten te verbouwen.'

De eerste schuur is gebouwd in 1976. Vanaf toen stootte het bedrijf in de loop der jaren groenten af en ontstond de specialisatie in bloemkool. Vanaf eind jaren negentig kwamen er medewerkers en groeide Slagter ieder jaar gestaag door. 'Toen mijn neef en broer in het bedrijf gingen, teelden we bijna 80 hectare. Nu beschikken we over een areaal van 180 hectare. Hiervan is 108 hectare in eigendom', zegt de ondernemer.

Huurpercelen van tulpenteler

Het bedrijf werkt voor de rest met huurpercelen van onder meer de kerk en een tulpenteler. 'We kunnen bij de tulpenteler terecht met bloemkool en hij mag op ons land tulpen verbouwen. Ons bouwplan is ingericht op tulpen. We telen drie jaar achtereen bloemkool, dan twee jaar luzerne en daarna tulpen. Dat levert geld op. De lichte zeekleigrond is hier zo goed dat jaar op jaar bloemkool telen ook geen probleem is. Op knolvoetgevoelige percelen telen we resistente rassen', zegt Slagter.

De teler benadrukt zeker zuinig te zijn op de bodem. Het bedrijf past al jaren niet-kerende grondbewerking toe en laat bladresten liggen om het organischestofgehalte op peil te houden. Ook maakt het bedrijf gebruik van vaste rijpaden. Hierdoor komt een oogstcombinatie zelfs onder natte omstandigheden niet vast te zitten. De ondernemers noemen zichzelf dan ook voorlopers wat betreft bodemgebruik en duurzaamheid. 'We waren voorlopers met vaste geitenmest uitrijden en het telen van luzerne in deze polder', zegt Slagter trots.

Mechanische onkruidbestrijding

Verder spuiten de neven nauwelijks tegen onkruid, omdat ze het mechanisch goed onder controle kunnen houden. Ze bespuiten de meeste bloemkool alleen curatief tegen schimmels en insecten. De restwarmte van de koelcelmotoren is bestemd voor de kantoren en de kantine.

Toch staat niet alles in het teken van duurzaamheid. 'Duurzaamheid is people, planet én profit. We zijn ondernemers, dus onderaan de streep moet er wel wat overblijven', relativeert Slagter. 'In de winter staat een groot deel van de koelcellen vol met lelies. Samen met de verhuur van tulpenland en de handel naast ons eigen teeltvolume kunnen er acht gezinnen van leven.'

Nieuwe bedrijfshal

P.N. Slagter nam vorig jaar zomer een nieuwe bedrijfshal in gebruik. 'We waren daar als jonge opvolgers groot voorstander van en mochten daar een klap op geven. Dat is best bijzonder. We zijn blij dat we die ruimte krijgen', zegt Slagter. 'De oude generatie heeft ons wel geadviseerd. De nieuwe generatie is bepalend, de oude generatie adviserend.'

De nieuwe schuur is onder meer voorzien van een koeling van maar liefst 2.000 vierkante meter en er ligt inclusief de oude schuur voor een jaaropbrengst van 700.000 kilowattuur aan zonnepanelen op het dak. In het laatste weekend van januari vieren de bloemkooltelers de ingebruikname van de nieuwe hal en ze zetten op zaterdag 28 januari de deuren open voor zowel boeren als burgers. Door corona was het daar niet eerder van gekomen.

Kloof tussen boer en burger

'We willen op deze dag de consument bij de bloemkoolteelt betrekken. De kloof tussen boer en burger wordt steeds groter. Vroeger was hier bijna iedereen tuinder, nu blijven er nog een paar grote tuinders over. Omwonenden van onze percelen hebben we persoonlijk uitgenodigd. Zij zien ook dat wij een jager op het veld hebben lopen. Buren weten vaak niet dat jagers er zijn om de overpopulatie te verminderen, omdat ganzen en duiven anders het gewas compleet kaalvreten', weet Slagter.

Op de open dag is er ook een beurs met daarin stands van bijvoorbeeld het mechanisatiebedrijf en de zonnepaneleninstallateur. 'We hopen dat de bezoekers inzien dat er ook best veel goed gaat in de sector. Nou valt het gelukkig bij ons nog wel mee, maar ook de tuinbouw wordt weleens onterecht in een kwaad daglicht gesteld. Bijvoorbeeld omdat er sprake zou zijn van uitbuiting van arbeidsmigranten', zegt de ondernemer.

Goedkope en nette huisvesting

Het grote bloemkoolbedrijf heeft naast enkele vaste medewerkers en scholieren vooral Oost-Europeanen in dienst. In de zomer zo'n 25, in andere jaargetijden iets minder. In die periode werken ze bij tulpentelers in de buurt. 'Bij ons verdienen ze meer dan het minimumsalaris en kunnen ze verblijven in onze goedkope, maar nette huisvesting', meldt Slagter.

'Het zijn allemaal mannen, want bloemkool snijden is fysiek zwaar werk. We hebben ook een stuk of vijf scholieren aan het werk. We organiseren regelmatig personeelsfeestjes. Plezier staat bij ons voorop en dat willen we ook uitstralen', benadrukt de ondernemer. Verder heeft het bedrijf voor het planten pensionado's uit het dorp aan het werk.

Supermarkten

Dat P.N. Slagter zo'n grote omvang heeft, is geen doel op zich. 'We regelen de afzet zelf en groeien met onze klanten mee. De klant is koning', zegt Slagter. 100 procent van de bloemkool bij Dekamarkt komt bij Slagter vandaan. Ook komt 90 procent van de bloemkool in de filialen van Dirk van den Broek bij het Andijkse bedrijf vandaan. Daarnaast zijn Aldi en Albert Heijn grootafnemers. Verder gaat een deel weg via handelaren of export.

Om contracten te kunnen garanderen, liggen de prijzen voor 60 procent vast. 40 procent wordt verkocht op basis van dag- of weekprijzen. 'We realiseren een goede prijs. Toch komen klanten bij ons, omdat we ze ontzorgen, vertrouwen geven en kwaliteit leveren', legt Slagter uit. 'Wij kunnen snel schakelen wat betreft fust en bieden verschillende maatsorteringen. Door 's winters bloemkool uit Spanje te importeren, kunnen we jaarrond leveren.'