Waterkwaliteit rond kassen moet verbeteren

Hoogheemraadschap Delfland werkt aan schoon en gezond water in het hele werkgebied. In 2027 moet Delfland voldoen aan de doelen voor de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW). Ieder jaar stelt het hoogheemraadschap in aanloop daarop een waterkwaliteitsrapportage op om inzicht te krijgen in de vooruitgang van de chemische en ecologische toestand van het water. De rapportage over 2020 laat zien dat er vorig jaar geen vooruitgang is geboekt.

‘De gebiedsgerichte aanpak, waarin wij veel hebben geïnvesteerd, heeft eerder een mooie verbetering teweeggebracht in de glastuinbouwpolders. Wij zagen de afgelopen jaren minder lozingen en lekkages en meer waterbewuste ondernemers. Dat de positieve ontwikkeling van de waterkwaliteit zich in 2020 niet heeft voortgezet, baart ons echter grote zorgen’, stelt hoogheemraad Marcel Belt.

In 2020 kwamen overschrijding van de normen voor gewasbeschermingsmiddelen en meststoffen nog steeds voor. Daarbij werden ook nieuwe middelen aangetroffen. ‘Dat is onnodig en niet acceptabel’, vindt Belt.

Behoud middelen onder druk

Dat er middelen gevonden worden in het water betekent ook dat het behoud van gewasbeschermingsmiddelen in gevaar komt. Toelatingen kunnen verdwijnen en etiketten kunnen strenger worden.

Arthur van den Berg, themaspecialist Water bij Glastuinbouw Nederland: ‘Het is belangrijk dat middelen worden verbeterd en dat normoverschrijdingen niet plaatsvinden. Middelen die niet toegelaten zijn, mogen beslist niet worden teruggevonden in het water. We moeten oppassen dat het middelenpakket niet te veel uitdunt.’

Glastuinbouw Nederland werkt samen met Delfland, een aantal andere waterschappen en gemeenten aan het terugdringen van lozingen en lekkages van gewasbeschermingsmiddelen en nutriënten zoals stikstof en fosfaat vanuit de kassen. Er worden in meerdere tuinbouwgebieden metingen aan het oppervlaktewater verricht. Het gaat daarbij met name om nitraat, EC en werkzame stoffen van gewasbeschermingsmiddelen.

Gebiedsgerichte projecten

DuurSaam Glashelder is een project van Glastuinbouw Nederland in samenwerking met de waterschappen Hunze en Aa’s en Vechtstromen, provincies Drenthe en Groningen en gemeenten Emmen, Hoogezand-Sappemeer, Menterwolde en Slochteren. Doel van DuurSaam Glashelder is om de glastuinbouwbedrijven in de gebieden van de waterschappen te ondersteunen bij het verminderen van emissies naar oppervlaktewater, grondwater en riool.

‘Vaak is de goede wil van de tuinders er wel. De meeste tuinders zijn zich niet eens bewust van de lekkages op hun bedrijf. Als we met ze in gesprek gaan, willen ze het probleem ook gelijk oplossen’, concludeert Olga Jongejan van waterschap Hunze en Aa’s. ‘Toch blijft het opsporen van lekkages lastig. Gelukkig zijn daar wel steeds meer technieken voor.’

Innovatieve opspoortechniek

Een veelbelovende techniek is environmental DNA (eDNA). Onderzoek naar eDNA bij het opsporen van lozingen en lekkages uit de glastuinbouw laat volgens het hoogheemraadschap van Delfland kansrijke resultaten zien. Met de eDNA-techniek verwacht het hoogheemraadschap met 99 procent zekerheid vast te kunnen stellen bij welke paprika- of tomatenteler vervuild water is gelekt of geloosd.

Volgens het hoogheemraadschap zijn lozingen meestal te wijten aan calamiteiten. Helaas lukt het nog niet altijd om lozingen en lekkages op te sporen. Dit komt door breedwerkende gewasbeschermingsmiddelen die niet naar één specifieke teelt zijn te herleiden.

Juist daarom laat Delfland onderzoek doen naar de mogelijkheid om de eDNA-methode in te zetten voor de opsporing van de bronnen van vervuilingen. Het schap wil de techniek in praktijk brengen en er wordt onderzocht of andere waterschappen een eDNA-test kunnen ontwikkelen voor andere gewassen.

Delfland werkt door aan nieuwe plannen om emissies naar het water verder tegen te gaan. ‘Wij kunnen dat niet echter alleen. Wij verwachten van glastuinbouw, gemeenten, boeren en omgevingsdiensten dat ook zij de komende jaren veel steviger de schouders eronder zetten. De gesprekken hierover zijn ingezet en hoopvol’, stelt Belt.