Directeur KI Kampen kijkt terug op veertig jaar fokkerij

KI Kampen straalt in alles nuchterheid uit. Enige soberheid zelfs. 'We zijn ook wel wat zuinig ingesteld', beaamt directeur Gerard Vosman met een glimlach. Geen dure bureaus en fancy aankleding in de thuishaven die sinds 1994 nabij Dalfsen staat. In dat jaar groeide de fokkerijorganisatie in Kampen volledig uit haar jasje.

Hoe concurrenten fokkerij bedrijven, maakt ons niet zoveel uit

Gerard Vosman, directeur KI Kampen

In 1980 werd de organisatie opgericht en gezeteld in een huisje van medeoprichter en voorzitter Albert Prins. Drie stieren stonden in het eerste stalletje naast het huis. Nu heeft KI Kampen een marktaandeel van bijna 10 procent in Nederland en test ze jaarlijks dertig stieren. Vooral zwart- en roodbonte Holsteins, maar 30 procent van de omzet komt van sperma van Belgisch Blauwe stieren.

KI Kampen levert spermarietjes aan vijfduizend melkveehouders in Nederland en verder aan klanten over de hele wereld. De vereniging heeft zo'n honderd leden. Extra voordelen hebben die leden niet. 'Alleen dat ze op de algemene ledenvergadering mogen komen', lacht Vosman. 'Het zijn boeren die onze club een warm hart toedragen. Dat alleen al is de moeite waard.'

Waarom is KI Kampen in 1980 opgericht?

'Het was de tijd dat de FH-fokkerij nog leidend was, maar terrein verloor. Ook vonden er veel fusies plaats. Albert Prins en een aantal gelijkgestemden maakten zich zorgen over die ontwikkelingen. Daarom richtten ze hun eigen fokkerijvereniging op. Een verenigingsvorm was toen nog verplicht. Ik kwam er in 1981 bij, toen ook de inseminatiedienst al was opgezet.

'Insemineren deden we eerst alleen in Friesland, later in een veel groter gebied. Tegenwoordig alleen nog in een straal rond West-Overijssel, de Kop van Noord-Holland en Zuidwest-Drenthe. De eerste jaren waren erg lastig, maar groei zat er al meteen in. Die is versterkt doorgezet na de verhuizing naar Dalfsen. En pas echt toen we een paar keer fokstieren op de kaart kregen met hoge indexen.'

Welke stieren hebben KI Kampen het meest op de kaart gezet?

'Big Winner is bij het grote publiek het meest bekend. Maar ook stieren als Fitlist, Pleasure, Taco en Red Cliff hebben veel bekendheid gegenereerd en ons bepaald geen windeieren gelegd. Naast directe inkomsten helpen zulke topstieren om de organisatie een boost te geven. Je komt ermee bij nieuwe klanten waar je anders misschien minder makkelijk kwam.

'Ben je daar één keer binnen, dan kun je ook duidelijk maken wat je verder te bieden hebt. Dat helpt. Ons marktaandeel in Nederland is daardoor de laatste tien, vijftien jaar van 6 procent naar 10 procent gestegen.'

Hoe denkt en hoopt u dat boeren over jullie denken?

'Ik hoop dat ze ons zien als een betrouwbare partner die waarmaakt dat de prijs-kwaliteitverhouding van een spermarietje vooropstaat. Ik denk ook wel dat we dat doen en zo bekend staan: onze duurste stier staat voor 16 euro op de kaart. Wij willen er zijn voor de boeren. En dan in de eerste plaats voor de boer die het met melken moet verdienen.

'Fokken op levensduur is altijd al ons motto. Daar hoort een goed functioneel exterieur bij, maar het verschil wordt niet gemaakt doordat een koe 83 of 80 punten voor uierscore krijgt.'

Daarin zijn jullie onderscheidend?

'Hoe concurrenten fokkerij bedrijven, maakt ons niet zoveel uit. Ik weet wel dat wij een goedkope en efficiënte organisatie hebben. Dat maakt het mede mogelijk om de spermaprijzen op een acceptabel niveau te houden.

'Wat wij wel anders doen dan veel anderen, is dat vrijwel alle stieren die we selecteren, minimaal drie generaties moeders hebben met een AB-score voor totaal exterieur en uier en een positieve index voor eiwitvererving. Dergelijke selectiecriteria en de filosofie die daarbij hoort, spreekt veel boeren aan.'

In genomics gelooft u niet zo sterk?

'Wij gebruiken de techniek van genomics wel, maar alleen om echte missers eruit te filteren. Bijvoorbeeld als een stier goed lijkt, maar slecht op melksnelheid test, zetten wij hem niet in. Zo is genomics een hulpmiddel. Maar je gelooft toch niet dat stieren die de ene draai 300 NVI hebben en de volgende draai minder dan 200, allemaal opeens veel slechter zijn geworden of de nieuwkomers allemaal stukken beter? Dat is flauwekul. Met gedegen fokstieren moet je daardoorheen prikken.'

Was er in veertig jaar veel vooruitgang?

'Ja, dat geloof ik beslist. Vooral in productie en uiers is er vooruitgang geboekt. Daarin heeft fokkerij een belangrijke rol gespeeld. Nu zitten we gemiddeld in Nederland ruim boven de 3,50 procent eiwit in de melk gemiddeld. Dat kan doorstijgen naar 3,80 procent gemiddeld. Natuurlijk door voeding, maar daarin speelt fokkerij beslist ook een rol.

'De invloed van fokkerij op de lange termijn gericht. Zo moet je het beoordelen en zo moet je ermee werken. Of je een sterkere en productievere veestapel fokt, maakt saldotechnisch uiteindelijk een belangrijk verschil. Dat was veertig jaar geleden zo en dat is en blijft zo.'