D66: halvering veestapel, kringloop en verbod op drijfmest

De sociaalliberale partij is de eerste landelijke partij die haar conceptverkiezingsprogramma openbaar heeft gemaakt. Onder de slogan 'Een nieuw begin - Laat iedereen vrij, maar niemand vallen’ geeft de nieuwe partijleider Sigrid Kaag aan dat het tijd is voor verbindend en open leiderschap.

De coronacrisis brengt volgens Kaag de knelpunten en onrechtvaardigheden in de samenleving versterkt aan de oppervlakte. Behalve voor onderwijs, een echt D66-item, zijn er ook veel voorstellen voor een duurzame economie. De leden van D66 moeten op 28 november nog wel over het verkiezingsprogramma stemmen.

D66-Kamerlid Tjeerd de Groot gaf een jaar geleden mede aanleiding tot de boerenprotesten door een halvering van de veestapel voor te stellen. Het zondag gepresenteerde verkiezingsprogramma is in lijn met die inzet voor een kleinere veestapel en een transitie naar kringlooplandbouw.

Substantiële daling

Volgens D66 is de huidige manier van landbouw in Nederland onhoudbaar. De landbouwparagraaf in het conceptverkiezingsprogramma stelt een duurzame kringloop van mest en voedsel voor. Daarvoor is een halvering van het aantal kippen en varkens en een substantiële daling van het aantal koeien noodzakelijk, aldus de partij.

Daarvoor zijn wel nieuwe verdienmodellen nodig, erkent D66. Meer transparantie in de keten moet leiden tot betere prijzen. De inkomenssteun uit het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) van de EU moet worden omgebogen naar een beloning voor kringlooplandbouw en natuurbeheer. Onafhankelijke landbouwvoorlichters moeten boeren en tuinders daarin van kennis voorzien.

D66 wil ook de uitstoot van stikstof en broeikasgassen uit de landbouw gaan beprijzen en een einde maken aan het systeem van verhandelbare fosfaat-, dier- en stikstofrechten. Het conceptverkiezingsprogramma stelt een mineralenbalans op bedrijfsniveau voor. Boeren moeten daarmee inzicht krijgen in hun milieuprestaties.

Alternatieve teelten

Om de kringloop in de landbouw te sluiten, wil D66 zich inzetten voor Europese regelgeving die het voeren van restproducten, gewasresten en insecten mogelijk maakt. De import van soja moet met importheffingen worden teruggedrongen en alternatieve teelten in eigen land worden bevorderd.

De partij wil af van wat zij ‘rotte’ drijfmest noemt. In 2030 moet daarop een verbod gelden. In nieuwe stallen moet urine niet meer mest in worden vermengd. De ‘knellende’ Europese mestwetgeving moet ruimte maken voor toepassing van meststoffen uit dierlijke mest. In plaats van bemestingsnormen per bedrijf moeten er normen komen per gewas- en grondsoort.

D66 wil de bodemkwaliteit verbeteren. Daarvoor moet een grootschalige pilot worden gestart om robuuste teeltmethoden te ontwikkelen vanuit ecologisch efficiënte methoden. Als het aan de partij ligt, komt er een scheurverbod voor blijvende graslanden. Het verbouwen van uitspoelingsgevoelige voergewassen op zandgronden wordt aan banden gelegd.

Robuuste gewassen

Op de landbouwinnovaties van D66 staat de ontwikkeling van nieuwe robuuste gewassen. Daarbij moet ruimte zijn voor nieuwe gmo-technieken als Crispr-Cas. De partij is tegenstander van patenten op zaden en gewassen. Het traditionele kwekersrecht werkt snelle verbetering van zaden in de hand. Gebruik van gewasbeschermingsmiddelen moet verder worden teruggedrongen.

D66 wil meer aandacht voor de rechtspositie van het dier, ook buiten de veehouderij. De regelgeving omtrent brandveiligheid in stallen wordt aangescherpt. Veetransporten mogen maximaal vier uur duren. De partij ziet in de manier waarop dieren worden gehouden in de intensieve veehouderij, grote risico’s voor de volksgezondheid. Deze moet daarom worden omgevormd naar een systeem waarbij het risico van verspreiding van ziektes van dier op mens kleiner is.