Wolf is in Drenthe geen toevallige voorbijganger meer

Achtergrond Drenthe Marjanne Teunissen 03 apr 2020 om 06:31uur

Dat er wolven zijn in Nederland, is een feit. Maar hoe we na ruim 150 jaar weer met dit roofdier moeten omgaan, is nog niet helemaal duidelijk. Drenthe maakt zich klaar voor vestiging van deze toppredator nu daar sinds een paar maanden stelselmatig schapen zijn aangevallen.

Wolf+is+in+Drenthe+geen+toevallige+voorbijganger+meer

Het is lammertijd en bij het bedrijf van schapenhouder Jantinus de Groote in Tiendeveen is dat duidelijk te horen. Tussen de blatende lammetjes door laat hij trots zien dat de meeste ooien drie- en vierlingen hebben gekregen. 'Het is de drukste periode van het jaar, maar ook de mooiste tijd en we volgen zoveel mogelijk de natuur door de lammetjes bij de moeder te laten.'

Maar wat betreft de natuur zijn er ook zorgen. Die middag hoorde De Groote dat er een wolf was gesignaleerd. 'Misschien zijn het geruchten.' Toch is hij er niet gerust op.

Gevolgschade

Een paar jaar geleden beet een wolf een aantal van zijn schapen dood en met de gevolgen zit hij nog steeds. 'De directe schade krijg ik deels vergoed, maar juist de gevolgschade is financieel niet te dragen voor ons bedrijf.' Nog zo'n aanval kan het einde beteken voor zijn bedrijf, vreest de schapenhouder.

De wolf is prachtig, als hij maar van mijn schapen afblijft

Jantinus de Groote, schapenhouder in Tiendeveen

Vijf jaar geleden wandelde de eerste wolf Nederland binnen en nu is het roofdier in Drenthe geen toevallige voorbijganger meer. Dat betekent dat het beleid daarop moet worden aangepast, vindt Glenn Lelieveld van de Zoogdiervereniging.

39 schapen

Dit jaar zijn er in Drenthe 39 schapen het slachtoffer geworden van een wolf. Dat lijkt veel, maar in verhouding met schade door ander wild is dit beperkt. Ter vergelijking: een das in Drenthe bezorgt de boer een derde meer schade.

• Lees ook: Praktijk vraagt om doeltreffend wolvenpakket Drenthe

Het Interprovinciaal Overleg (IPO) heeft een draaiboek geschreven voor provincies. Zodra een wolf zich heeft gevestigd, treedt het draaiboek in werking. Dat is te laat volgens De Groote en daarin staat hij niet alleen.

Verandering in denken

Hoe we na ruim 150 jaar met dit roofdier moeten omgaan, is volgens Lelieveld nog niet helemaal duidelijk. 'Er moet een verandering komen in het denken van mensen, want niet iedereen heeft al geaccepteerd dat de komst van de wolf een realiteit is. Wij geven advies en denken mee met het beleid, maar worden soms als natuurorganisatie argwanend bekeken.'

Lelieveld wijst erop dat zijn organisatie dezelfde belangen heeft als de boeren. 'Dat de wolf zo min mogelijk schade veroorzaakt en dat hier beleid op wordt gevoerd, net als met andere faunaschade.'

Vestigen

Lelieveld vindt daarom dat het draaiboek eerder moet ingaan, zodra de wolf schade aanricht of dat nou een zwervende wolf is of niet. Want juist zwervende wolven zorgen voor meer schade. 'Voor Drenthe zou het goed zijn als een wolf zich in het gebied vestigt, want dat betekent dat er minder schapen worden gedood.'

Provincie Drenthe wacht ook niet meer op de vestiging en heeft een werkgroep opgericht op initiatief van gedeputeerde Henk Jumelet (CDA). 'We zitten met meerdere partijen om tafel zoals LTO, natuurbeheerders en schapenhouders. Het is belangrijk dat we dit gezamenlijk aanpakken en dat er draagvlak is.'

Advies

De werkgroep heeft een advies opgesteld waar de provincie goed naar gaat kijken, belooft Jumelet. 'We moeten onderzoeken welke oplossingen haalbaar zijn. Nu met de coronamaatregelen moet ik een slag om de arm houden, maar ik denk dat we in april een stap kunnen zetten.'

Als tegemoetkoming biedt de provincie noodafrastering aan. Maar De Groote heeft genoeg afrastering. Dat is voor hem geen oplossing. 'We verweiden de schapen in een groot gebied. Elke twee weken moeten we de hekken verzetten. Dat kost dubbel zoveel tijd met vier of vijf draden in plaats van twee. In die extra arbeid zitten de kosten.'

Gebiedscommissie

Als het aan de gedeputeerde ligt, komt er in Midden-Drenthe, waar de wolf regelmatig rondloopt, een gebiedscommissie met een onafhankelijk voorzitter. 'Het gaat dan natuurlijk om de schade en hoe deze te voorkomen', zegt hij.

'Maar we kijken ook naar de ecologische betekenis. Wat doet de komst van de wolf met het andere wild, zoals reeën? Ik vind het belangrijk dat wij als overheid niet opleggen wat het beleid wordt, maar dat we samen en juist met mensen die in het gebied wonen, dit onderwerp bespreken en onderzoeken.'

Toekomst

De Groote hoopt dat zijn schapenbedrijf ondanks de komst van de wolf nog een toekomst heeft. De weidsheid van de omgeving en het verzorgen van de dieren vindt hij prachtig. Een hekel aan het roofdier heeft hij niet. 'Ik vind de wolf een prachtig dier, als hij maar van mijn schapen afblijft.'

Wat zijn de mogelijkheden voor schapenhouders?

Het verplichten en het subsidiëren van preventieve maatregelen ter bescherming van vee is nog niet geregeld. Nu de wolf Nederland heeft uitgekozen, lijkt daar verandering in te komen. Gelderland is samen met de regionale wolvencommissie al bezig met een preventieplan en in Drenthe start een gebiedscommissie rondom dit thema. Voor alle maatregelen, zoals ophokken en omheinen, geldt dat ze nooit 100 procent garantie bieden. Het 's nachts ophokken is voor schapenhouder Jantinus de Groote uit Tiendeveen geen optie. 'Dan zouden er twee schuren bij moeten komen en we hebben schapen in de zomer verspreid over zo'n 130 hectare.' Honden als extra bescherming is een mogelijkheid, maar niet voor professionele schapenhouders. De Groote: 'Dan moet ik er veel hebben en in Nederland zien we honden als knuffeldieren. Deze honden moet je juist heel anders africhten. Daar mogen andere mensen niet zomaar aankomen. Op de vlaktes in Duitsland kan dat wel, maar in Nederland niet.' De Groote denkt dat onderscheid moet worden gemaakt tussen hobby- en professionele schapenhouders. 'Voor een hobbyboer is het makkelijker om goed te omheinen en 's nachts op te hokken.'

'Het beleid rond de Drentse wolf is nog veel te vrijblijvend'

Regiobestuurder Jan Bloemerts zit namens LTO Noord in de werkgroep rondom de wolf in Drenthe. Hij zegt dat hij de zorg van schapenhouder Jantinus de Groote uit Tiendeveen terecht vindt, maar dat je aan de andere kant ook gebonden bent aan de Europese richtlijnen voor een beschermde diersoort. 'De schade valt mee als je alleen naar euro's en statistieken kijkt. Maar de bijbehorende onderzoeken kosten makkelijk het tienvoudige van wat een schapenhouder krijgt. Dat zijn onzichtbare indirecte kosten, die ook door de belastingbetaler worden betaald.' Als het aan Bloemerts ligt, worden nu snel concrete stappen gezet op het gebied van beleid. 'De wolf is hier nu al zo'n vijf jaar en het is nu nog veel te vrijblijvend. Houd de kosten van onderzoek in de broekzak en keer schade gewoon uit.' Draagvlak is voor Bloemerts belangrijk bij de terugkeer van de wolf. 'Het beleid moet daarom niet vooruit worden geschoven. Daarvoor is dit te urgent.' Volgens de LTO-bestuurder hebben alle werkgroepleden dat onderstreept. 'Het is bijzonder dat dierhouders en natuurorganisaties met de provincie Drenthe dezelfde kijk hebben. Ik hoop dat er over een jaar minder schade is door preventieve maatregelen.'