Penen knakken en rode bieten zitten in bal

Valerie Bos van campagnebureau Van Loof in Almere, gericht op innovatie en duurzaamheid, is al jaren vegetariër. Omdat zij niet van groente houdt, bedacht haar vriend Koen Kaljee met bospeen, kruiden en specerijen in 2017 een wortelsnack die Bos wel lekker vond.

Met een knipoog naar de knakworst deelden de twee in 2017 en 2018 tienduizend broodjes Knakwortel uit op evenementen. In 2018 wonnen ze de Albert Heijn Product Pitch-prijs, waarmee ze het product verder ontwikkelden. In honderd Albert Heijnwinkels is de Knakwortel nu te koop en online via de groothandels Hanos, Sligro en Bidfood.

Bos verklaart het succes uit de groeiende behoefte van jonge ouders om hun kinderen te leren dat groente gezond is. 'Meer groente eten is best een beladen onderwerp. Met de positieve benadering waarvoor we met de Knakwortel kiezen, halen we het uit de ingewikkelde hoek en maken we het speels.'

Meer variatie op bord

Bos legt uit dat het bij de nieuwe snack niet gaat om een vleesvervanger, maar om een gezond product dat voor meer variatie op het bord wil zorgen. Daarnaast past het binnen de trend van gemaksproducten, waarmee consumenten snel iets goeds op tafel willen brengen.

De Knakwortel bestaat uit bospeen, die onder vacuüm gemarineerd is in gerookte kruiden en specerijen. In eerste instantie wilden Bos en Kaljee biologisch geteelde bospeen gebruiken als basismateriaal, waarvoor zij aanklopten bij BioRomeo, een collectief van biologische boeren uit de Noordoostpolder. Zo kwamen ze terecht bij biologisch-dynamische groentekwekerij Keij en Van den Dries in Ens.

Volgens Bos was het niet te doen om de bospeen door hen op de juiste maat aangeleverd te krijgen, omdat het ging om te kleine aantallen. Daarom is de basis van de huidige Knakwortel voorlopig bospeen met PlanetProof-keurmerk, afkomstig van een groothandel. Maar de bedenkers van de groentesnack zinnen op nieuwe mogelijkheden voor een biologische variant.

Walnoten- en amandelbomen

Op het terrein in Almere waar in 2022 de Floriade komt, ligt het eiland Utopia in het Weerwater. Stichting Weerwoud legt daar onder leiding van Xavier San Giorgi een perceel aan met rijen van onder andere walnoten- en amandelbomen met daartussen eenjarige gewassen, zoals aardappelen en zomergerst.

Dit is bedoeld om natuurinclusieve landbouw te promoten, maar ook om met verschillende partners, waaronder Wageningen University & Research, onderzoek te doen.

Strokenteelt

Op twee stroken groeit ook biologische bospeen. 'Valerie en Koen kunnen straks hun broodjes Knakwortel op de Floriade serveren met 'homegrown' bospeen, legt San Giorgi uit. 'Dat vormt dan tegelijk een smakelijk uithangbord voor de strokenteelt en de boslandbouw.'

Krispijn van den Dries van Keij en Van den Dries vindt het jammer dat de samenwerking met de Knakwortel vooralsnog niet is gestart.

'Valerie en Koen zijn hier in 2017 geweest om monsters te nemen en peen met verschillende diktes, kleuren en lengtes te testen. Uiteindelijk was het voor hun bedrijfsvoering gemakkelijker om voor een gangbare variant te kiezen.' Volgens de kweker hebben de bedenkers het nu te druk om aan de slag te gaan met een biologische Knakwortel.

Bieterbal

Van den Dries levert wel biologisch-dynamisch geproduceerde bieten aan Jonathan Karpathios, die de Bieterbal heeft geïntroduceerd. Hij bedacht de vegetarische snack in 2015 en won het jaar daarna de Karel de Vos Duurzaamheid Award tijdens de Horecava voor de meest duurzame en gastvrije innovatie.

Nadat Karpathios als chef-kok had gewerkt bij sterrenrestaurants, legde hij zich in zijn restaurant Vork & Mes in Hoofddorp toe op het tegengaan van voedselverspilling, minder vlees en meer groente eten en biologisch geproduceerde ingrediënten. Tegenwoordig heeft hij zijn eigen kwekerij en zet hij zich in voor gezonde catering in bedrijven.

Meest gegeten snack

'De bitterbal is de meest gegeten snack van Nederland', vertelt de ondernemer. 'We eten 270 miljoen bitterballen per jaar en het leek me leuk om daar een alternatief voor te bedenken. Bietjes zijn mijn favoriete groente en toen ik die bij Krispijn proefde, vond ik de smaak geweldig.'

In eerste instantie zette de chef-kok de nieuwe snack als grap op de kaart, maar deze bleek zo in de smaak te vallen, dat hij het recept heeft verbeterd en een productiebedrijf heeft opgezet.

De Bieterbal is verkrijgbaar bij alle Nederlandse groothandels en ruim vijfhonderd restaurants hebben de snack op de kaart staan. Van den Dries legt uit dat Karpathios vooral grote bieten bij hem afneemt. 'We willen promoten dat mensen meer groente gaan eten. Daarvoor vind ik de Knakwortel en de Bieterbal fantastische initiatieven.'