Boeren Holwerd plaatsen alternatieve peilbuis

Dagelijks bestuurder Jan van Weperen van Wetterskip Fryslân en akkerbouwer Hessel Hiddema, voorzitter van Stichting Holwerd aan Zee, plaatsten de eerste paal. In regio Holwerd bestelden akkerbouwers twaalf Aqua Pins, ontwikkeld door AcaciaWater. De meetpalen kosten 2.000 euro per stuk, waarvan de ondernemers de helft vergoed krijgen.

De pin is opgebouwd uit verschillende sensoren en meet de grondwaterstand, het zoutgehalte en het bodemvocht. De meetpaal bepaalt zelf zijn locatie en positie ten opzichte van maaiveld en NAP en kan, in tegenstelling tot de peilbuis, eenvoudig verplaatst worden. Metingen zijn direct online te zien.

Holwerd aan Zee

Project Holwerd aan Zee versnelt het plaatsen van de meetapparatuur bij de akkerbouwers, merkt Hiddema. Met Holwerd aan Zee willen de initiatiefnemers een doorbraak in de zeedijk forceren om zo de verbinding tussen het Werelderfgoed Waddenzee en het achterland te herstellen. Dat betekent niet alleen een economische kans voor de regio, maar ook een ecologische kans, verwachten de dorpsbewoners.

'Wanneer Holwerd aan Zee niet in de planning lag, was ik hier nog lang niet mee begonnen, dan had het nog wel tien jaar geduurd. We zijn nu alerter, want we willen dat boeren beter uit 'Holwerd aan Zee' komen dan ze er in zijn gegaan. Wij willen met het plan niets verstoren. We weten nog niet exact wat er gaat gebeuren, wel weten we dat het zout 2 kilometer verderop niet de grond uit gaat spuiten. Dit is een prachtig aardappelgebied, pootaardappelteelt blijft hier het uitgangspunt', verzekert Hiddema.

Verzilting

Dat vindt Hiddema's collega Syds Miedema ook. 'Dat we hier de eerste paal hebben geplaatst, is winst. Juist door project Holwerd aan Zee kunnen we wellicht de verzilting langer wegdrukken. We hebben het gevoel dat we hier veilig zitten, maar je moet je ogen wel ophouden.'

'De laatste tijd hebben wij met het bedrijf veel aandacht besteed aan de eerste 40 centimeter in de bouwvoor, nu zijn de volgende meters aan de beurt', gaat Miedema verder. 'Ik weet hier helemaal niets van. We hebben er niets over in de opleiding van meegekregen. Het wordt de hoogste tijd om kennis op te doen over verzilting en wat er gaande is. Dit project maakt het makkelijk om toegang tot kennis te krijgen.'

Metingen

Van Weperen van het Wetterskip verwacht veel van de metingen. 'We willen als waterschap beslissingen nemen op basis van feiten. Dat kan straks. Het gaat niet meer via modelberekeningen, maar via meetgegevens. Meten is weten.' De meetapparatuur is niet alleen geschikt in verziltingsgebieden, zoals de Groningse en Friese kuststrook.

Boeren in het veenweidegebied gaan de apparatuur ook gebruiken, om bijvoorbeeld het bodemvocht te meten en hiermee de veenoxidatie te kunnen sturen. Wanneer het water te brak voor het gewas is, kan een boer nadenken over vormen van drainage. Ook kan hij aan de hand van de gegevens besluiten om wel of niet te gaan beregenen.

Grondwaterstand

Jouke Velstra van AcaciaWater wil hiermee zeggen dat het uiteindelijk veel verder gaat dan alleen meten. 'We willen hiermee gezamenlijk het waterbeheer oppakken.' Hij tipt boeren om de Aqua Pin een seizoen op dezelfde plek te laten staan. 'Het chloridegehalte fluctueert minder snel dan bijvoorbeeld de grondwaterstand.'

Voor een goede nulmeting adviseert Velstra om in ieder geval een jaar en het liefst twee te meten. 'Dan heb je in de vingers hoe het met het zoet en zout water zit en weet je hoe de grondwaterstand zich gedraagt. 'Een accu gaat ongeveer twee jaar mee. Overwogen is om een zonnepaneel op de meetapparatuur te plaatsen, maar de kans op versmering door uitwerpselen van vogels is te groot.'

Boeren meten Water

De Aqua Pins zijn onderdeel van het project Boeren meten Water van onder andere LTO Noord, AcaciaWater, provincie, Wetterskip en natuurorganisaties. Om dit verder te ontwikkelen, is er subsidie aangevraagd. Het inhoudelijke plan is goedgekeurd. De partijen wachten nu op de beschikking.