Kiezer stemde met klimaat en zorg in achterhoofd

Dat blijkt uit een analyse van de StemWijzer. De mensen die deze in de afgelopen weken hebben ingevuld, waren vooral geïnteresseerd in zorg en klimaat. Wie de stellingenlijsten invult, kan sommige onderwerpen extra gewicht toekennen, zodat daar bij de uitkomst rekening mee wordt gehouden.

Vooral sociale onderwerpen (jeugdzorg en eenzaamheid) en duurzaamheid kregen vaak extra gewicht. Mensen waren juist niet zo geïnteresseerd in regionale media en cultuur. De StemWijzer was de afgelopen weken in zeven provincies beschikbaar. Volgens de maker, het instituut ProDemos, is de onlinehulp bijna 2,4 miljoen keer ingevuld. Dat is twee keer zoveel als bij de Statenverkiezingen vier jaar geleden, terwijl de StemWijzer toen in tien provincies actief was.

Meerderheid

Door de verkiezingsuitslag en de gevolgen daarvan voor de verhoudingen in de Eerste Kamer, moet het kabinet daar op zoek naar een nieuwe meerderheid. Forum voor Democratie zet zich graag af tegen Haagse taferelen. De uitslag betekent derhalve niet slechts verlies voor de coalitie; het is een afstraffing voor de gevestigde orde, schrijft De Telegraaf.

Rutte zal moeten bellen, bellen, bellen, schrijft het AD. De premier heeft vaker met dat bijltje gehakt. Het wordt wel een heel stuk lastiger dan voorheen. De nederlaag was ingecalculeerd. 'Dat wordt veel koffie drinken en heel veel bellen.' De Volkskrant kopt 'Kabinet in lastig parket gebracht' in de analyse van de uitslag. Het derde kabinet-Rutte moet zien door te regeren met een tekort van waarschijnlijk zeven zetels in de Eerste Kamer.

Koekoeksjong

Dagblad Trouw omschrijft Forum voor Democratie als een 'politiek koekoeksjong' waar de provincies mee opgescheept zitten. In de twaalf provincies is de ongekende opkomst van de partij van Baudet de grote verrassing. Forum heeft geen folder of ballon uitgedeeld, maar de talloze radiospotjes, de advertentie in De Telegraaf en vooral het mediaoptreden van Baudet hebben hun werk gedaan.

De analist van NRC schrijft dat de monsterzege van Baudet Rutte naar links dwingt. Van de krappe meerderheid van 38 zetels in de Eerste Kamer blijven er nog maar 31 over. Tegelijkertijd, en dat is de paradox van een rampzalige avond voor Mark Rutte, is de situatie er voor de premier een stuk overzichtelijker op geworden. Rutte III moet, als de coalitie dingen gedaan wil krijgen, linksaf.