De witlofteler als bitterstoffenleverancier

Het is nog toekomstmuziek, 'maar het ziet er veelbelovend uit'. Innovatiemanager Matthew de Roode van Sensus is hoopvol over de mogelijkheden om uit witlofpennen bitterstoffen te gaan winnen. 'Die kunnen worden gebruikt voor medicijnen voor mens en dier en voor biologische gewasbescherming. Dat kan een nieuwe inkomstenbron voor witloftelers worden.'

Er is volgens De Roode voldoende bewijs in de literatuur dat er bioactieve stoffen te vinden zijn in witlofpennen. 'Voor witloftelers zou dat mooi zijn. Nu worden de witlofpennen misschien gebruikt voor veevoer, maar in het slechtste geval betalen de telers ook nog afvalstoffenheffing. Als de pennen gebruikt kunnen worden als waardevolle grondstof, leveren ze misschien nog wel meer op dan de witlof zelf.'

Cichorei

Witlof is familie van cichorei. Sensus haalt inuline en oligofructose uit cichorei. Tussen 2013 en 2015 onderzocht Sensus met HAS Hogeschool en LTO Noord de mogelijkheden om uit witlofwortels inuline te halen. Dat is niet mogelijk.

'Maar het contact bleef en we zijn gaan onderzoeken of er bitterstoffen uit witlofpennen te winnen zijn. Op dit moment zijn we bezig met veldtesten. De resultaten uit de klimaatkamertesten zijn positief. Het bitterstoffenextract werkt tegen schimmel op suikerbieten.'

Wormen

Bitterstoffen zouden ook kunnen worden ingezet tegen wormen bij varkens. Om dezelfde reden laten schapenhouders in Nieuw-Zeeland hun schapen op velden met cichorei lopen.

In 1972 werd al ontdekt dat artemisinine een werkzame stof is tegen malaria. Via gmo-technieken kan cichorei worden veredeld om artemisinine te maken. Het ligt voor de hand dat voor witlofpennen ook dit soort toepassingen is te vinden.

Productieproces

Het is voor Sensus aantrekkelijker om bitterstoffen uit witlofpennen te winnen dan uit cichorei. De Roode: 'Onze productieprocessen zijn bij cichorei gericht op het winnen van inuline. Qua eenvoud van winning en verdere verwerking is witlof het meest interessant.'

Dit spreekt witlofteler Dirk Spruit uit Nibbixwoud aan. Van de verschillende mogelijkheden voor een circulaire witlofteelt die tijdens de Witlofbiënnale werden gepresenteerd, is deze toepassing volgens hem het meest interessant.

Nieuwe inkomstenbron

'Het kweken van meelwormen of insecten op onze bedrijven zie ik nog niet zo snel gebeuren. Maar dit zou een goede nieuwe inkomstenbron kunnen zijn. Dit zijn leuke onderzoeken.'

Spruit is positief gestemd over de toekomst van de witlofsector. Hij presenteerde als bestuurder van gewascoöperatie Witcop vorige week de cijfers van de Nederlandse witlofsector. 'Maar de marges zijn vaak nog niet groot genoeg. De eerste helft van dit jaar was moeizaam. Robotisering zou ervoor kunnen zorgen dat je minder arbeid nodig hebt. Dat maakt de witlofteelt op den duur goedkoper.'

Robot

Het bedrijf Rolan Robotics ontwikkelde een robot voor witlofkwekerij De Boer in Spierdijk om witlof geautomatiseerd uit de trekbakken te halen. Filmpjes ervan werden tijdens de Witlofbiënnale getoond.

Spruit: 'Die kant moeten we op. De witlofteelt bestaat uit veel handwerk. Het is een tweejarig gewas. Voordat het product wordt geleverd, heb je het al veel keren in je handen gehad. Maar het is tegelijkertijd ook een moeilijke teelt om te automatiseren. Bovendien zijn we een kleine sector. Dat kan de reden zijn dat er niet veel ontwikkeling is. Maar er hoeft er maar eentje het wiel uit te vinden.'