Landbouw speelt grote rol in klimaatakkoord

Kees van Zelderen, LTO-portefeuillehouder Klimaat en Duurzame Energie, zit bij het nationale overleg namens LTO Nederland aan de sectortafel Landbouw en landgebruik. 'Er is goed geluisterd naar de inbreng vanuit de landbouw. Bij zo'n akkoord draait het toch om draagvlak, bij ons, maar ook bij de ngo's en de waterschappen.'

Tijdens de onderhandelingen is er onder meer gesproken over de vraag wat voor soort landbouwsysteem er nodig is om tot de klimaatdoelen te komen.

Onbekend

'Tot 2030 is de klimaatopdracht niet zo spannend, daarna tot 2050 zal het dieper ingrijpen. Maar veel dingen weten we nog niet. Hoe zien de verdienmodellen er dan uit? Wat voort landbouwbeleid heb je nodig om de zaak te versnellen? Er zal ook iets in de begroting moeten gebeuren, bijvoorbeeld voor onderzoeksgelden en kennisuitwisseling, om die versnelling te faciliteren', zegt Van Zelderen.

'De bodem is de 'game changer', benadrukt de LTO-bestuurder. 'Als elke boer en tuinder de bodemvruchtbaarheid van zijn grond verbetert, levert dat direct een bijdrage aan het klimaatprobleem. Dat zij iedere dag CO2 vastleggen in de bodem, is in de hele klimaatdiscussie een ondergeschoven kindje. Het gaat alleen maar over emissies.'

Bodemstrategie

Volgens Van Zelderen past de bodemstrategie die minister Carola Schouten (LNV) eind mei in een Kamerbrief ontvouwde, goed bij dat uitgangspunt. In de brief benoemt de minister nadrukkelijk de rol die de land- en tuinbouw kan vervullen in het oplossen van de grote maatschappelijke uitdagingen.

'Wel moet de landbouw dan naar een systeem met langzamere kringlopen, want alleen dan wordt er meer CO2 vastgelegd dan uitgestoten. Dit vraagt om een aanpassing van het landgebruik en ook om andere verdienmodellen.'

Bodemkwaliteit

Schouten noemt in haar Kamerbrief behoud en verbetering van de bodemkwaliteit van groot belang om het hoge niveau van de Nederlandse landbouw te handhaven en tegelijkertijd diverse maatschappelijke doelen tijdig te realiseren. 'We staan als samenleving voor grote uitdagende opgaven op het gebied van klimaat, voedselzekerheid en -veiligheid, biodiversiteit en waterkwaliteit', schrijft de minister.

'Landbouwbodems van goede kwaliteit vormen niet alleen een belangrijke basis, maar ook een voorwaarde voor het realiseren van die opgaven.'

Krimp veestapel

Krimp van de veestapel is een suggestie die ngo's en milieuorganisaties vaak naar voren brengen als bijdrage aan vermindering van de uitstoot van broeikasgassen. Van Zelderen wijst op het regeerakkoord dat die weg niet bewandelt. 'Bovendien is de veestapel al door fosfaat- en dierrechten op slot gezet.'

Dat het klimaatakkoord impact heeft op het landgebruik is helder, zegt Van Zelderen. 'Als je bij de vraag naar biomassa en zonne-energie in de energietransitie, de aanplant van extra bos ook de behoefte van de grondgebonden melkveehouderij optelt, dan weet je dat de ruimtelijke impact gigantisch is.'

Oplossing

Volgens de LTO-klimaatonderhandelaar komt er een moment dat de sector een belangrijk onderdeel van de oplossing kan bieden. In de klimaatopgave voor de landbouw grijpen veel onderwerpen in elkaar.

'Daar moet wel wat voor terugkomen. Het gaat via de bodem naar waterkwaliteit en biodiversiteit. Je ziet dat het mestbeleid soms haaks staat op het klimaatbeleid, terwijl dat laatste een concreter probleem is. Ik heb er hoge verwachtingen van dat de losse pakketjes met verschillende regeltjes meer in elkaar zullen schuiven tot één beleid.'

Wensen

Minister Eric Wiebes (EZK) had bij de aftrap van het klimaat- en energieoverleg een paar belangrijke wensen. De transitie mag niet te veel kosten en er moet een breed politiek en maatschappelijk draagvlak voor komen.

Wiebes strikte een handvol zwaargewichten uit politiek en bedrijfsleven om gewicht en coördinatie te geven aan de onderhandelingen die tot het akkoord moeten leiden. Daar zitten ook prominente leden van groene oppositiepartijen bij. Voormalig staatssecretaris Pieter van Geel (CDA) zit de sectortafel Landbouw en landgebruik (LNV) voor. Oud-PvdA-leider Diederik Samsom doet dat bij de tafel Gebouwde omgeving, voormalig GroenLinks-Kamerlid Kees Vendrik voor Elektriciteit.