'Drie routes' om kringloop zonder grond rond te krijgen

Dat stellen de adviseurs Kees Kroes en Hendrik Kemp van Kroes Kringloopoptimalisatie in een eerste rapport opgesteld voor een aantal 'routes' richting een kringloop voor de melkveehouderij zonder grond.

'We willen op een andere plek biomassa produceren die kan dienen als veevoer. Er is gekozen voor een brede verkenning wat uiteindelijk heeft geleid tot drie oplossingsrichtingen: teelt op water, indoorteelt en opwaardering van bestaande biomassa', vertelt Kroes. 'De ideeën zijn er, nu is het zaak dat we onderzoeken welke ideeën haalbaar en wenselijk zijn. Van daaruit kunnen we dan aan het werk om te komen tot kringlopen zonder grond.'

Zeewier

'Water gebruiken als productielocatie is in opkomst. Windparken, maar ook de Floating Farm zijn voorbeelden. Wij denken aan het benutten van de windmolenparken waar aan groeilijnen biomassa wordt geproduceerd. Denk aan zeewier. Idealiter produceer je zeewier, haal je er hoogwaardige bioactieve stoffen, vetten of eiwitten uit en gebruik je het restproduct voor rundveevoer', aldus Kroes.

'Kijk je net over de grens dan bevinden zich daar enorme zoetwatermeren in voormalige bruinkoolmijnen. Komende dertig jaar komen daar weer flinke oppervlaktes bij. Nu worden dat recreatieplassen, maar dat kunnen ook productielocaties worden. Je kunt ook kijken naar verzilte gronden, grond die nu ongebruikt is. Er zijn al proeven met zouttolerante gewassen. Dus ook dit is een oplossingsrichting die in de toekomst kan passen.'

Indoorteelt

Een andere route is om de zon uit te schakelen. Gewassen verbouwen zonder zon gebeurt in de indoorteelt door met led licht onder gecontroleerde omstandigheden in 3D groenten te telen. 'Het maakt snellere productie van gewassen in meerdere lagen mogelijk en kan op deze manier bijdragen aan een vermindering van het benodigde landbouwareaal', aldus Kroes.

'Voordeel is dat er door de gecontroleerde omstandigheden minder risico is op ziektes en misoogsten en dat er veel water bespaard kan worden. Nadeel is dat de natuurlijke lichtbron wordt vervangen door elektriciteit met als gevolg een ander kostenplaatje.'

Ook is chemosynthese toe te passen, stelt Kroes. 'Wij kunnen ons voorstellen dat je bacteriën kweekt als voedingsbron voor de koeien. Bacteriën die je laat groeien op basis van een koolstofbron afkomstig uit bijvoorbeeld een biogas. Een interessante optie die onderzoek verdient, maar nog niet zomaar klaar is voor de praktijk.'

Lignine

Deze meest kansrijke route is volgens Kroes beschikbare biomassa opwaarderen naar veevoer. 'Daarbij gaat het onder meer om reststromen die veel lignine bevatten zoals tarwestro. Met ontsluitingstechnieken, schimmels en enzymen kan de lignine worden afgebroken tot verteerbare koolhydraten. Daarmee neemt de voederwaarde flink toe.'

Een ander idee is de mest van vleeskuikens. De mest bevat veel eiwit, strooisel en voerdeeltjes. Het gebruik van mest als veevoer in Europa is echter verboden. 'In Europa gebruiken we de mest voor bemesting en soms voor de productie van biogas, maar waarom niet opwaarderen tot veevoer?', aldus Kroes.

'Ook kijken we naar voedselverspilling. Voedselresten van supermarkten, restaurants, hotels en ziekenhuizen mogen nu niet gebruikt worden als veevoer. We zouden de wettelijke kaders nog eens moeten toetsen aan de huidige technieken en omstandigheden. Het verbod op swill dateert al van ruim vijftien jaar geleden en landen als Japan tonen dat het goed mogelijk is om het zonder risico's te gebruiken.'