Jaar van de waarheid in de Krimpenerwaard

Jaap Schep beheert 11 hectare natuurgrond in het noorden van de Krimpenerwaard. Zijn jongvee loopt er; 4 hectare is standweiden, op de rest ligt een uitgestelde maaidatum. In het begin was het wennen: natuurgronden beheren.

'Ik had in eerste instantie een agrarische kijk op dit gebied', zegt Schep, melkveehouder in Bergambacht en voorzitter van Natuurcoöperatie Krimpenerwaard. 'Zo bleek dat ik de koppelgrootte moest aanpassen, omdat er te weinig voedingswaarde in het gras zat. Ook ben ik nu extra alert op leverbot.'

Omslag in denken

Natuurbeheer is wat anders dan agrarisch natuurbeheer, benadrukt Schep. 'Dat vergt bij de meeste boeren een omslag in denken. Natuur staat hier op nummer 1. Het gaat niet om het behalen van een maximale productie, maar om er financieel het maximale uit te halen; een combinatie van de beheervergoeding en het product dat je van het land haalt.' Het is ook logisch, vindt Schep. 'De pachtprijs van natuurgrond ligt onder de reguliere prijs.'

Veel boeren in de Krimpenerwaard beseffen dat, zo blijkt uit het succes van Natuurcoöperatie Krimpenerwaard. Momenteel zijn er 25 leden en er is zelfs een wachtlijst.

Voordelen

'Veel boeren zien de voordelen in van natuurbeheer. Het is goed inpasbaar in hun bedrijfsvoering. Je kunt extensiever weiden, het levert structuurvoer voor je melkvee en boeren die tijd overhebben, kunnen op deze manier hun uren effectief inzetten. Er staat nu eenmaal een vergoeding tegenover.'

De natuurcoöperatie is opgericht in 2010. De pilot is gestart in 2013. De coöperatie bepaalt waar welk beheer wordt ingezet. De leden doen het feitelijke beheer. De coöperatie zorgt voor het binnenhalen van subsidies en ander papierwerk.

Succes

De werkwijze blijkt succesvol. Uit een analyse uit 2016 trok Wageningen Environmental Research (Alterra) de conclusie: boeren die natuur beheren, doen niet onder voor terreinbeherende organisaties (tbo's). Ze leveren zelfs meer maatwerk, doordat de coöperatie een veldcoördinator heeft aangesteld.

In samenspraak wordt bepaald of een perceel wellicht één of twee dagen eerder dan de gestelde maaidatum kan worden gemaaid of dat er later kan worden gemaaid, in geval van een laat voorjaar. 'Door die veldcoördinatie houden we als coöperatie zelf de regie en voeren we een eenduidig beleid uit. Dat waardeerde de provincie.'

Voor de zomer

Nu de pilot op zijn einde loopt, is het de vraag in hoeverre de provincie dat compliment wil implementeren en welke keuze ze gaat maken vanaf 1 januari 2019. 'We zijn nu in gesprek met de provincie en hopen voor de zomer duidelijkheid aan onze leden te kunnen verschaffen', zegt Schep.

'Wij zien kansen. We zijn van mening dat we het als coöperatie alleen kunnen, zonder tbo's. Het rapport van Alterra geeft ons recht op voortzetting', meent de voorzitter van de natuurcoöperatie.

Slagkracht

'Op korte termijn is slagkracht gewenst. De uitgangspunten moeten duidelijk worden, zodat elke boer het voor zichzelf kan doorrekenen. Hierdoor kan hij de afweging maken om eventueel natuurbuur te worden of te vertrekken.'

De coöperatie wil langdurige zekerheid van de provincie. Ook moet er, wanneer de eisen zwaarder worden, een hogere vergoeding tegenover staan. 'Zolang daar onduidelijkheid over is, weet ik dat een aantal boeren sterk overweegt te vertrekken. Dat zou echt een verarming van het gebied betekenen.'