'Iedereen vegetariër? Daar geloof ik niks van'

De slagerij van vader Gerard Wagemakers is in ruim veertig jaar uitgegroeid tot een middelgrote speler in de voedingsmarkt, gevestigd in Oss. Grote afnemers in Europa zijn supermarktketens, de levensmiddelenindustrie, horeca en de Amerikaanse fastfoodketens Subway en McDonald's. In 2015 opende Dalco Food een vestiging in Oosterhout, gespecialiseerd in vegetarische producten.

Weinig jonge boeren geven écht invulling aan het ondernemerschap

Marian Wagemakers, algemeen directeur Dalco Food

Oudste dochter Marian staat inmiddels aan het roer. Ze heeft aandacht voor de boer als hofleverancier van de belangrijkste ingrediënten. Ze wil graag nieuwe producten in de markt zetten samen met jonge boeren. Zo probeert ze met pluimveehouder Styn Claessens van Kipster leghanen als lekkernij op de markt te zetten. 'Bij grote bedrijven is productontwikkeling een ingewikkeld traject. Wij kijken gewoon, quick and dirty, is dit haalbaar?'

Uw vader komt uit een slagersfamilie. Hoe is de eerste stap naar vegetarische producten, ruim een kwart eeuw geleden, te verklaren?

'Naast vlees hebben we thuis altijd veel groente gegeten en belangrijk gevonden. Ook nu eet ik weinig vlees; liever een mooi stukje dan zo'n grote lap. Groente eten past ook beter in een toekomstig menu waarin we het milieu minder moeten belasten. En vezels en vitamines zijn ook veel belangrijker dan de proteïnen en vetten die de westerse mens al genoeg binnenkrijgt.'

Wat betekent dat voor de voedingsmarkt?

'Je ziet steeds meer vegetarische producten die goed in de smaak vallen bij consumenten. Leek een vegetarische schijf 25 jaar geleden qua smaak meer op een bierviltje, over tien jaar is het verschil in smaakbeleving tussen vlees en vegetarisch nagenoeg verdwenen. Iedereen vegetariër? Daar geloof ik trouwens niks van, want we zijn als mens ook vleeseters. Een andere trend die ik zie, is dat de behoefte aan echt goed vlees zal groeien.'

Pleit u voor het gemengde bedrijf als alternatief voor een veehouderij?

'Het is een mooie oplossing als gemengd boeren in je aard ligt. Zeker omdat je een gemengd bedrijf ook makkelijker circulair kunt maken door reststromen te benutten. Daarnaast vind ik het niet verstandig om als agrarisch ondernemer op één paard te wedden, zeker niet als er met enige regelmaat dierziektes uitbreken. Bij varkenspest verkopen wij meer kip en vegetarisch, bij vogelgriep juist meer varkensvlees en vegetarisch.'

Hoe kijkt u als relatieve buitenstaander tegen de agrarische sector aan?

'We mogen als Nederland trots zijn op onze landbouw. We praten te veel over de kenniseconomie en te weinig over de kracht van de landbouw en de maakindustrie. Ik vind het een uitdaging voor alle partijen om meer aansluiting te vinden bij de wereld van morgen.'

Waar maakt u zich op voedselgebied het meest druk om?

'Verspilling. We gooien thuis een derde van al het eten weg. Als je 's avonds om 21.50 uur in de supermarkt komt, moeten alle versproducten voorradig zijn. Dat is de vertaling van onze levensstijl die vol paradoxen zit. Waarom moeten alle producten én vers én houdbaar zijn? Waarom mag er geen zandkorreltje op een oesterzwam zitten? Waarom moeten maaltijden in achttien minuten worden bereid? Deze mentaliteit werkt verspilling in de hand. Varkens moeten we gewoon van kop tot staart eten. Dat is ook beter voor het verdienmodel van de veehouder.'

Dalco Food begeeft zich toch zelf in de markt van eenvoudig te bereiden producten?

'Ja, en daar zit ook zeker een paradox voor mijzelf. Daarom zeg ik altijd dat wij producten van hoge kwaliteit voor doordeweeks maken. Voor mij persoonlijk gaat eten veel verder. Samen met familie aan tafel, echte aandacht voor producten en ook kritisch zijn over wat er op je bord ligt.'

Wat kan de agrofoodsector doen tegen verspilling?

'Probeer creatief te kijken en te denken. Als er worteltjes in de supermarkt liggen, wat gebeurt er dan met het loof? Wij proberen nu met reststromen uit ons bedrijf wormen te kweken als voedsel voor pluimvee. Ook in de melkveehouderij zie ik kansen, zonder dat ik een expert ben. Zuivel is erg belangrijk in het Menu van de Toekomst. Kunnen we de melkkoeien of stierkalveren beter benutten voor vleesproductie, zodat we minder vleesvee hoeven te fokken?'

Tijdens een bijeenkomst met jonge agrariërs gooide u vorig jaar de knuppel in het hoenderhok. Waarom?

'Ik vroeg naar hun motivatie voor het ondernemerschap en ze noemden vooral 'vrijheid'. Maar het enkel leveren aan één klant, zoals FrieslandCampina of Vion, zie ik niet als vrijheid. Dat zie ik als zelf mogen kiezen op welk tijdstip je koffie mag drinken. Weinig jonge boeren geven volgens mij écht invulling aan het ondernemerschap, zoals het spreiden van risico en productontwikkeling. Met jongeren die dat wel doen, wil ik graag in gesprek gaan.'

Wat kan Dalco Food voor hen betekenen?

'Kom langs en dan kijken we samen of we een product kunnen ontwikkelen en op de markt brengen. Als middelgrote partij in de voedselindustrie kunnen we snel schakelen en hebben we tegelijkertijd toegang tot de Europese markt. Denk aan een product als cordon bleu met varkensvlees en appels en dat proberen te slijten aan de horeca. Of een echt goede Nederlandse worst als alternatief voor chorizo of parmaham.'