Liever een geitenboer als buurman

Het onderzoek vond plaats in oostelijk Noord-Brabant en het noorden van Limburg. Meerdere jaren werden duizenden metingen verricht over de luchtkwaliteit. Bij huisartsen werden de patiëntengegevens van meer dan honderdduizend mensen bekeken en enkele duizenden mensen zijn bevraagd. De resultaten werden getoetst aan gegevens van onderzoeken elders.

Het resultaat is een zeer uitgebreid en gedegen rapport dat houvast biedt bij het ontwikkelen van beleid aangaande veehouderij en gezondheidszorg. De uitkomsten zijn niet zo spectaculair. Weliswaar zijn er specifieke risico's aan het leven in een gebied met veel veehouderij, maar dat er geen aanleiding is om daarom uit het gebied weg te vluchten. Mensen in een omgeving met veehouderij hebben zelfs minder last van astma en allergieën.

Stedelijk verkeer

De onderzoekers concluderen dat de gezondheidsrisico's vergelijkbaar zijn met die van het wonen in de nabijheid van stedelijk verkeer. De resultaten worden sober weergegeven en het blijkt dat er geen sprake is van ernstige risico's.

Dat laatste vormt een nadeel: er is geen rampenscenario en daarom kun je er niet politiek mee scoren. Het gevolg is dat niemand iets met de resultaten doet en het rapport is inmiddels onder in de bureauladen van de beleidsmakers beland.

Longontsteking

Het rapport maakt wel melding van een verhoogde frequentie van longontsteking in de omgeving van pluimvee- en geitenbedrijven. De aantallen gegevens waren te klein om daar duidelijke uitspraken over te doen en daarom vond een speciaal vervolgonderzoek plaats. De resultaten verschenen in juni 2017.

Samengevat: rond pluimveehouderijen en rond geitenhouderijen hebben mensen een grotere kans op een longontsteking. En mensen met COPD die in de buurt van veehouderijen wonen, hebben vaker en ernstiger klachten dan mensen op grotere afstand.

Noord-Brabant en Gelderland

Kijk, daar heb je als politicus wat aan: je zegt dat het wonen in de buurt van een pluimvee- of geitenbedrijf een hogere kans op longontsteking geeft en dat mensen met COPD meer problemen hebben. Het Brabantse provinciebestuur was er dan ook als de kippen bij om een blokkade op te werpen voor uitbreiding van de geitenstapel. Gelderland volgde spoedig.

Het is dus maar hoe je iets zegt. In het grote VGO-rapport wordt het gezondheidsrisico in veedichte gebieden vergelijkbaar geacht met verkeer in een stad. Als je dat weglaat en meldt dat de nabijheid van een geitenbedrijf verantwoordelijk is voor verhoogde kans op longontsteking, dan komt dat al anders over. En als je vergeet te melden dat er in veehouderijgebieden aanwijsbaar minder mensen zijn met COPD, dan geef je ook een scheef beeld.

Is hier geschreven naar een bepaald wensscenario? In hoeverre is de vergrote kans op longontsteking in de omgeving van pluimvee- en geitenbedrijven significant en relevant? Wat betekent het voor mij als ik in een 5 procent grotere kans heb op een longontsteking? Toegegeven, als je net dat extra slachtoffer bent, dan heb je pech, maar wanneer is dat zo?

Uitlaatgassen uit files

Het VGO-rapport vergelijkt de situatie met de blootstelling aan verkeer in een stad. Stel nu dat dit verkeer een paar keer in de week last heeft van files. Langzaam rijdende of stilstaande auto's produceren onvolledig verbrande uitlaatgassen. Ik wed dat je dan in korte tijd net zo'n verhoogde kans op longontsteking hebt als in de buurt van een geitenbedrijf.

Als ik de keuze heb tussen het wonen naast een verkeersweg of in de nabijheid van een geitenbedrijf, dan kies ik toch de geitenboer als buurman.

André Helder Oud-voorlichter, nu vrijwilliger bij het Nationaal Veeteelt Museum, Gilze