Wereldwijde suikermarkt is meer dan vol

De oogst van suikerbieten in de Europese Unie (EU) is dit jaar groot. Enerzijds door de areaaluitbreiding, anderzijds door de goede groeiomstandigheden op het continent. De plus is rond 4 miljoen ton suiker. Het Amerikaanse landbouwministerie USDA rekent op 3,6 miljoen ton. Daarmee komt de EU op een record van 20,1 miljoen ton suiker uit.

Een toename van grofweg 4 miljoen ton is substantieel. Maar in vergelijking met Azië, waar de verhoging 9 miljoen ton bedraagt, is dit cijfer relatief. Ook andere belangrijke landen als Brazilië en India verhogen hun suikeropbrengst. In India komt de oogst naar schatting 25 procent hoger uit dan vorig seizoen.

Nieuw record

Het Amerikaanse landbouwministerie rekent voor seizoen 2017-2018 op een wereldsuikerproductie van 185 miljoen ton, een nieuw record. Het seizoen loopt van oktober tot en met september. Wordt dit cijfer werkelijkheid, dan ligt de oogst 20 miljoen ton boven het vijfjarig dieptepunt, dat in 2015-2016 is behaald.

Door de hoge productie komen ook de wereldwijde export en consumptie op recordhoogtes uit: volgens het USDA op 62 en 174 miljoen ton. Ook stijgt de eindvoorraad met 5 procent, mede door de grote oogst in Europa.

Rusland

Op het Europees continent is het niet alleen de EU die grote volumes produceert. Ook Rusland doet het dit jaar goed. Amerikaanse schattingen komen op een totale productie van 6,4 miljoen ton. Een stijging van 200.000 ton ten opzichte van vorig jaar en eveneens een record.

Ook Oekraïne mag niet worden uitgevlakt. Dit land is tevens een groeimarkt voor bietsuiker en heeft exportmogelijkheden. In Rusland wordt de productiestijging vooral intern opgelost met meer consumptie.

Brazilië

Brazilië is verreweg het grootste suikerproducerende land ter wereld. Voor 2017-2018 staat de prognose op 40,2 miljoen ton, een verhoging van 1,1 miljoen ton. Ook de export raamt het land hoger, naar een record van bijna 30 miljoen ton. Daarmee is dit niveau eveneens met 1,1 miljoen ton verhoogd.

Daarnaast heeft de Braziliaanse overheid de ambitie uitgesproken om meer ethanol te gaan produceren. Het is een van de strohalmen waaraan de suikermarkt zich vastklampt. Een significant volume suiker kan zo worden weggenomen van het strijdtoneel.

China

Voor het tweede seizoen op rij moet China zijn nummer 1-positie als importeur weggeven aan Indonesië, dat veel suiker uit Brazilië importeert. Deze wisseling is het gevolg van beslissingen die de Chinese overheid heeft genomen.

Een strenger beleid zorgt voor minder import. Voor seizoen 2016-2017 betekent dit dat de suikerimport met 1,5 miljoen ton daalt. Voor 2017-2018 wordt wederom een verlaging verwacht. De interne markt bloeit daarbij op. De teelt van zowel suikerbieten als suikerriet blijft toenemen, zo wordt verwacht.

Maatregelen

In mei van dit jaar maakte het Chinese ministerie van Handel bekend maatregelen te treffen om de import van rietsuiker terug te dringen. Het gaat om landen als Brazilië, Thailand en Australië. Buiten quota import wordt zwaarder belast, met een tarief van 95 procent. Dit was 50 procent. De EU hoopt hier garen bij te spinnen, al moet de praktijk nog uitwijzen of dit haalbaar is.

Onder druk van de wereldmarkt en een enorme productie daalt de suikerprijs steeds verder. De termijnmarkt in Londen noteerde in oktober een prijs van 16,92 dollarcent per pond, omgerekend 317,37 euro per ton. Dat is een minimale verhoging ten opzichte van september, maar fors lager dan aan het begin van dit jaar. In februari werd nog 515 euro per ton genoteerd. Dergelijke prijsniveaus zijn extreem.

Rond 500 euro

Na een dieptepunt van 300 euro halverwege 2015 begon de suikermarkt aan zijn opmars, die tot oktober 2016 duurde. Het was voor het laatst in 2011 dat de prijs zich op een dergelijk niveau bevond. Ondertussen rapporteert de EU nog steeds suikerprijzen rond het niveau van 500 euro per ton. De verlaging is daar iets afgezwakt.

Wel is merkbaar dat de premie tussen de wereldmarktprijs en de EU-marktprijs steeds lager wordt, daar waar dit in het verleden nog enkele honderden euro's bedroeg. Het USDA verwacht dat de EU dit seizoen 2,5 miljoen ton suiker op de wereldmarkt afzet, een verhoging van 60 procent ten opzichte van vorig jaar. Dat zou de EU de op drie na grootste exporteur maken.

Bittere pil

Brussel heeft dit seizoen een bittere pil te slikken. In seizoen 2016-2017 hebben lidstaten 1,4 miljoen ton suiker boven hun quotum geproduceerd. Eerder ging het nog om 750.000 ton, maar dat cijfer werd in november flink bijgesteld. Verwerkers willen dit volume graag doorschuiven. De commissie stelt vraagtekens bij dit volume. Zo schoof Frankrijk in 2015-2016 ruim 60.000 ton door, maar gaat het nu ineens om 350.000 ton.

Omdat deze surplussuiker normaal zwaar belast is, hebben landen maar weinig overkilo's. Daar is in het laatste quotumjaar ineens geen sprake meer van. Gezien de uiterst gevoelige situatie zit de commissie niet op dit volume te wachten. Zij heeft lidstaten om uitleg gevraagd waar de suiker vandaan komt. Wanneer de commissie de eerste suikerbalans voor seizoen 2017-2018 heeft opgesteld, wordt duidelijk hoeveel ton daadwerkelijk wordt doorgeschoven.

Strohalmen

Al met al is het moeilijk om positief te zijn over de suikermarkt. Er zijn strohalmen om aan vast te klampen, maar daar is nog weinig duidelijkheid over. Daarbij moet de 2,5 miljoen ton export wel in het juiste perspectief worden gezet op de wereldmarkt. Toch moet er veel gebeuren om de prijs uit het slop te trekken.