Exotische boon gedijt wel in Zeeuwse grond

De kidneyboon is een bij Nederlandse consumenten steeds populairder wordende peulvrucht, veel gebruikt in soepen, chiligerechten, taco's en tortilla's en steeds vaker onderdeel van salades. Na bruine bonen en witte bonen in tomatensaus neemt het de nummer 3-positie in qua bonenconsumptie in Nederland, voor kikkererwten.

De verkoop van kidneybonen via supermarkten steeg sinds 2014 met 25 procent tot 3,6 miljoen kilo. Dat komt mede door een door groenteverwerker HAK ingezette ontwikkeling: de verkoop van bonenschotels in stazakken.

Duurzaamheid

HAK haalt haar kidneybonen uit Noord-Amerika en Canada en wilde, mede met het oog op duurzaamheid, kijken of er mogelijkheden voor verantwoorde teelt dichtbij lagen.

'Zeeuws-Vlaanderen leek ons een van de meest kansrijke gebieden gezien de ervaringen in de regio met bruine bonen en kapucijners. De grond leek er geschikt voor en ook het teeltvakmanschap is aanwezig', zegt Den Dekker.

Proef

'We zijn in 2016 begonnen met een proef van 1,5 hectare, hebben die dit jaar uitgebreid naar 4 hectare en voorzien voor 2018 een verdere uitbreiding van het areaal, mogelijk tot tientallen hectares. Want de eerste resultaten zijn veelbelovend.'

Omdat HAK in Zeeuws-Vlaanderen kansen zag, zocht de groenteverwerker contact met de sterk in het gebied gewortelde CZAV in Wemeldinge om de coördinatie van de proef ter hand te nemen.

Meeste zonuren

'Gezien de toenemende consumptie van kidneybonen en de grote teeltovereenkomsten met bruine bonen, ligt het voor de hand om te kijken of hier een mogelijkheid ligt om kidneybonen te telen, ook vanwege het feit dat Zeeuws-Vlaanderen in Nederland de meeste zonuren telt', zegt Rien Fieman, hoofd granen bij CZAV.

'Daarop hebben we een teler gezocht die betrokken is en feeling heeft bij bonenteelt en die aangesloten is bij Veldleeuwerik, een vereiste van HAK.'

Innovatie en kennisdeling

Stichting Veldleeuwerik richt zich op integrale duurzame landbouw, waarbij leden door innovatie en kennisdeling een toekomstbestendige en gezonde voedselproductie willen realiseren. Rentmeesterschap en bewust omgaan met natuur, bodem, lucht, water en leefomgeving staan daarbij centraal.

'Uiteindelijk kwamen we terecht bij Rinco de Koeijer van maatschap De Koeijer in Aardenburg, met geschikte grond en geïnteresseerd om zijn nek uit de steken', aldus Fieman. De rol van CZAV is naast coördinerend het ontvangen, drogen en schonen van de testoogsten. 'Zodanig klaarmaken dat HAK de bonen kan gebruiken. Het proces dat we daarbij doorlopen, is vergelijkbaar met dat voor bruine bonen.'

Direct geïnteresseerd

Ook de teelt is vergelijkbaar, meldt De Koeijer. Samen met zijn broer Tonny runt hij in Aardenburg een akkerbouwbedrijf van 135 hectare, met granen, uien, aardappelen, vlas en afwisselend bruine bonen, kapucijners en blauwmaanzaad. Eenmaal benaderd voor het project was hij direct geïnteresseerd, met name om een antwoord te krijgen op de vraag 'of de teelt van kidneybonen gedijt in ons klimaat'.

Want kidneybonen hebben relatief veel zon nodig en groeien het best onder een ideale luchttemperatuur tussen de 18 en 27 graden, in losse grond met goede drainage-eigenschappen.

Twee soorten

'We begonnen in mei 2016 met het zaaien van twee soorten rode kidneybonen, de grote en de kleine rode, ieder op pakweg driekwart hectare. Zaaien gebeurt met een pneumatische zaaimachine, dezelfde als waarmee we bruine bonen zaaien', licht De Koeijer toe.

'De enige extra investering zit in het schoonmaakproces: je moet de slangen bij het wisselen goed doorblazen en alles uit de bak vegen. Ook het onkruid verwijderen en het groeiproces zijn vergelijkbaar, al zie je de kleinere kidneybonen sneller afrijpen.'

Groeitijd is langer

Het grote verschil met de Noord-Amerikaanse en Canadese productie is de groeitijd. Die bedraagt daar rond negentig dagen, in Aardenburg zat tussen zaaien en oogsten minimaal 135 dagen.

In vergelijking tot bruine bonen schat De Koeijer de opbrengst per hectare voor kidneybonen in kilo's zo'n 25 procent lager dan bruine bonen. 'Maar HAK compenseert dat door de prijs.'

10 hectare

Of de akkerbouwer verdergaat met kidneybonen is aan HAK, stelt hij. 'We hebben dit jaar 1,8 hectare per soort ingezaaid, waarbij het voor ons belangrijk is op dezelfde contractbasis, met afgesproken prijs, door te gaan. Maar ik denk wel dat ik volgend jaar doorga. In principe zou 10 hectare wat ons betreft wel kunnen.'

HAK heeft meer exotische bonen op het oog om hier te telen. Den Dekker wil nog niet te ver vooruitlopen op de zaken en zeker nog geen namen noemen van bonenvariëteiten die het bedrijf op het oog heeft. Voorlopig heeft de kidneyboon de prioriteit.