Meer kennis houdt producten langer vers

'Wageningen University & Research (WUR) viert volgend jaar het honderdjarig bestaan en werkt al ruim tachtig jaar aan verbetering van plantaardige uitgangsmateriaal en producten. We zijn nog lang niet klaar. Consumenten worden dagelijks teleurgesteld in de kwaliteit en rijpheid van producten', zei algemeen directeur Raoul Bino van de Agrotechnology & Food Sciences Group van WUR tijdens de opening van Phenomea, de nieuwe onderzoeksfaciliteit in Wageningen.

Met Phenomea moet het mogelijk zijn verse producten op de juiste wijze op de juiste plek te krijgen. Het gaat daarbij om de hele keten: productie, oogst, bewaring, transport, winkel en consument. Bino: 'We willen kwaliteit snel objectief kunnen meten en voorspellen. Dat we in de wereld 30 procent van het voedsel weggooien, is vreselijk.'

Bakker Barendrecht

Voor de opening was directeur Irénke Meekma van Bakker Barendrecht uitgenodigd. Het bedrijf is onder andere toeleverancier van versproducten aan Albert Heijn. 'Ik eet graag avocado's. Soms zijn ze niet rijp genoeg en soms is er sprake van bruinverkleuring. Je moet dan eten weggooien. Dat moet anders en met meer kennis kan het ook anders. We willen dat in de keten aanpakken en daarbij blijven samenwerken met Wageningen University & Research', stelt Meekma.

Phenomea is een gebouw met dertien ruimtes voor onderzoek naar groente, fruit, bloemen en planten. De faciliteit combineert naoogsttechnologie en agrofoodrobotica: robots voor snelle en objectieve kwaliteitsmetingen, diverse geconditioneerde ruimtes, een afdeling voor het testen van grote koeltrailers en een ruimte voor robotica.

Onestopshop

De onderzoeksfaciliteit moet (inter)nationale bedrijven in de versketen innovatieve oplossingen bieden en hun exportpositie versterken. De faciliteit fungeert als onestopshop voor naoogsttechnologie en onderzoek naar sensorontwikkeling, bewaring en houdbaarheid, verpakkingen, robotica en automatische kwaliteitskeurmeesters.

Onderzoeker Eelke Westra van WUR: 'We weten goed waarom een product niet voldoet aan de gewenste specificaties. Maar wat is goed? Is dat een cijfer 7 of 9? We moeten ons focussen op wat echt goed is, waarom en hoe het nog beter kan. Dat is belangrijk voor de tevredenheid van de consument.'

Oogstrijpheid

Volgens zijn collega Frank van de Geijn zitten telers bij de oogst van veel producten nu qua oogstrijpheid aan de veilige kant. 'We plukken iets te onrijp. Op termijn moeten we naar een verdere verbetering van het juiste oogstmoment. Na de oogst gaat de kwaliteit altijd achteruit. Met meer kennis moet die achteruitgang langzamer gaan.'

In de nieuwe faciliteit werken onderzoekers aan vraagstukken uit de voedingsmiddelenindustrie. Bijvoorbeeld: hoe blijven verse producten zo lang mogelijk vers? Welke bewaarcondities maken het mogelijk producten lang te bewaren? Kan een robot sneller en nauwkeuriger kwaliteit meten?

Robots

Robots worden in de agrofoodsector steeds belangrijker en helpen bedrijven om de kwaliteit van versproducten verder te verbeteren. Wat met het blote oog niet is te beoordelen, kunnen robots beter en/of sneller. In de Wageningse faciliteit wordt op verschillende manieren gewerkt aan automatische kwaliteitskeurmeesters.

Bij bijvoorbeeld mango's is een relatie te leggen tussen kleur, rijpheid en kwaliteit. Dit kan relatief makkelijk door het maken van foto's onder steeds dezelfde lichtomstandigheden. Bij het selecteren van jonge tomatenplantjes is op basis van een groot aantal foto's een 3D-opname te maken op basis waarvan een selectie kan plaatsvinden.

Tempo is cruciaal

Onderzoeker Rick van der Zedde van WUR: 'Voor de praktijk is het belangrijk om naar 20.000 plantjes per uur te gaan. Een dergelijk tempo is cruciaal voor commerciële toepassing. In dat stadium werken we samen met machinebouwers.'

Ook bij de selectie van peren wordt gewerkt aan 3D-technologie. 'Producten moeten geschikt zijn voor sorteren bij grote snelheid. Aardappelen kunnen wel, aardbeien niet', zegt Van der Zedde.

In een van de ruimtes staat een robot. De ene arm pakt een appel, terwijl de andere arm met een sensor naar de kwaliteit kijkt. 'In de toekomst moet het mogelijk zijn dat een robot een kist fruit sorteert. De robot kan het fruit draaien en de kwaliteit op verschillende punten meten', legt onderzoekster Lydia Meesters van WUR uit.

Thuisbezorgen

Met de nieuwe onderzoeksfaciliteit speelt WUR onder andere in op de ontwikkeling rond het thuis laten bezorgen van verse producten. Hoe kun je zo'n doos het beste vullen met producten uit verschillende klimaatzones? Welke zijn het kwetsbaarst? Hoe moet je tomaten verpakken om de kwaliteit goed te houden? Welke perforaties moeten er in de folie zitten voor de juiste condities van het product?

Onderzoeker Matthijs Montsma van WUR: 'Aardbeien zijn vijf dagen vers te houden. Als we daar één dag aan toe kunnen voegen, heeft dat een groot effect voor de keten en de logistiek. We kunnen ze verder weg afzetten, kiezen voor een ander transportmiddel of we kunnen ze langer verkopen in de winkel.'