Ongunstige stemming verpest uienmarkt

Het afzetseizoen 2016-2017 voor uien is bijna afgerond. GroentenFruit Huis moet nog van twee weken exportcijfers verzamelen en dan kan de balans worden opgemaakt. De export komt waarschijnlijk uit op een niveau van ongeveer 1,05 miljoen ton. Dat is vergelijkbaar met het volumerecord dat vorig jaar werd bereikt.

Het vergelijken van de laatste twee afzetseizoenen roept een aantal vraagtekens op. Hoe is het bijvoorbeeld mogelijk dat het afzetseizoen voor oogst 2016 met zo'n gunstige uitgangspositie uiteindelijk zo matig is verlopen?

Kleinere oogst

De totale oogst van zaaiuien in 2016 bedroeg volgens de cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) na uitval uiteindelijk bijna 1,2 miljoen ton. Dat was ondanks een uitbreiding van het areaal met 500 hectare bijna 60.000 ton minder dan in het oogstjaar 2015. Bijkomend voordeel afgelopen seizoen was de uitstekende kwaliteit van de uien, ook na lange bewaring.

Gezien de exportcijfers blijken de uien uiteindelijk in volume goed verkocht te zijn naar het buitenland. Met name in de periode vanaf de oogst tot begin december verliep de export voortvarend. Daarna werden exporteurs terughoudend vanwege de quotering op levering van uien naar Senegal en het uitblijven van vraag vanuit Brazilië.

Uiennotering

Het gevolg was dat de uiennotering bij Landbouwbeurs Noord- en Centraal-Nederland (LNCN) vanaf week 50 onder de 10 euro per 100 kilo zakte en daar nooit meer van herstelde. De gemiddelde notering voor grove zaaiuien van oogst 2016 bij LNCN komt uiteindelijk uit op 6,54 euro per 100 kilo. De gemiddelde notering in het seizoen daarvoor was bijna 17 euro.

Het matige verloop van het afzetseizoen is volgens voorzitter Gijsbrecht Gunter van Holland Onion Association, een onderdeel van GroentenFruit Huis, voor een belangrijk deel toe te schrijven aan de ongunstige stemming op de uienmarkt. 'Gaandeweg het seizoen ontstond er meer onzekerheid over de afzet na de jaarwisseling', zegt hij.

'Verder blijken veel uientelers voor hun afzetstrategie te anticiperen op de lange bewaring, terwijl juist in de aflandperiode de stemming heel goed was en prijzen ver boven de kostprijs zijn betaald.'

Kwetsbaarheid

De kwetsbaarheid van de afzet van Nederlandse uien in de tweede seizoenshelft wordt al langer onderkend. Gunter schat dat de verhouding van de uienverkoop voor en na de jaarwisseling nu uitkomt op 60 tegen 40 procent, enkele jaren geleden was dat nog 50-50.

'Uiteindelijk zijn de laatste maanden meer uien verkocht naar Groot-Brittannië dan verwacht en heeft ook Brazilië toch nog zo'n 30.000 ton afgenomen. Maar dat heeft de markt niet kunnen redden. Daarom blijven we ons focussen op nieuwe afzetmarkten voor later in het seizoen.' Gunter vindt dat er nog steeds onvoldoende alternatieven zijn om het verlies van de Russische markt op te vangen. 'Dat bewijst dit jaar maar weer.'