Octrooi op klassieke veredeling stopt

Het EOB volgt hiermee het standpunt van de Europese Commissie en lidstaten van de Europese Unie (EU) die vinden dat patenten op planten die het resultaat zijn van kruisen en selecteren onwenselijk is.

De politieke discussie over octrooien op natuurlijke eigenschappen dateert van ongeveer 2012 en bereikte een hoogtepunt toen de Kamer van Beroep van het EOB bepaalde dat producten die via kruising of een andere klassieke veredelingsmethode zijn verkregen voor octrooi in aanmerking komen. Dat gebeurde vervolgens inderdaad bij enkele grote zaadfirma's voor bijvoorbeeld ingekruiste eigenschappen in broccoli en tomaten.

Goed voor innovatie

Hierop reageerde de commssie dat het nooit de bedoeling is geweest om patenten te geven aan klassiek veredelde planten. In februari van dit jaar schaarden ook de EU-ministers zich achter dit standpunt. Omdat het EOB een onafhankelijk instituut is met zelfstandige regelgeving, moest het bureau de eigen regels nog aanpassen.

Joris Baecke, portefeuillehouder Plantgezondheid LTO Nederland, noemt het besluit van het EOB goed voor de verduurzaming en innovatie van de plantaardige sector. 'Het open innovatiekarakter van voor de octrooien is weer hersteld.' Volgens hem komt de stap ten goede aan het veredelen van nieuwe rassen die de weerbaarheid tegen ziekten en plagen vergroten, inspelen op de klimaatverandering en helpen het voedselvraagstuk op te lossen.

Nieuwe veredelingtechnieken

Wel zijn er nog inhoudelijke vragen over de definitiekwestie, zegt Baecke. 'Vallen nieuwe technieken, zoals Crispr-Cas, bijvoorbeeld onder klassieke veredeling?'

Ook Bionext wijst hierop. Volgens de ketenorganisatie voor de biologische land- en tuinbouw bieden de nieuwe EOB-regels geen garantie dat natuurlijke eigenschappen van planten in de toekomst niet meer onder een patent vallen. 'Het blijft mogelijk om patenten aan te vragen op planten met een eigenschap die het gevolg is van een mutatie. Dit kan een spontane mutatie zijn die in de natuur heeft plaatsgevonden of veroorzaakt zijn door een chemische stof. De soort mutatie is niet aantoonbaar aan de hand van het eindproduct', zegt Bionext.

Verder kan een bedrijf volgens de bio-organisatie met een nieuwe veredelingstechniek, die wel octrooieerbaar is, een natuurlijke eigenschap inbouwen en vervolgens een claim leggen op alle planten met diezelfde natuurlijke eigenschap.