'We willen onze grond goed kunnen doorgeven'

Vader Johan en zoon Emiel Koskamp melken zo'n zeventig koeien. Ze boeren in de buurtschap IJzerlo, niet ver van Aalten in de Achterhoek. Het bedrijf omvat 43 hectare zandgrond. Daarvan wordt elk jaar 8 hectare gebruikt voor de maisteelt, 35 hectare is grasland. Elf jaar geleden is een melkrobot aangeschaft.

Emiel Koskamp, die ook bij andere boeren werkt, gaat binnenkort een maatschap aan met zijn ouders. Daarmee is de familie zeker van een opvolger en dat geeft een extra stimulans om bewust bezig te zijn met de kwaliteit van bodem en water. 'We geven iets door aan een van onze zonen en dat willen we goed en verantwoord doen.'

Project

Dit uit zich onder meer in deelname aan het project 'Vruchtbare Kringloop Achterhoek en Liemers', samen met zo'n 250 andere boeren. Het project is een initiatief van LTO Noord, gesteund door waterschappen, waterbedrijf Vitens en FrieslandCampina.

Johan Koskamp begon in de kennisgroep Bodem van Vruchtbare Kringloop. Dat was leerzaam. 'Op de landbouwschool kregen we ook bodemkunde, maar veel van wat ik daar leerde, was weggeëbd.' Door samen met anderen bezig te zijn met wat er in de bodem gebeurt, is het kennistekort flink bijgespijkerd.

Bodemvruchtbaarheid

Op de vraag wat hij er met name van heeft meegenomen, heeft Koskamp een duidelijk antwoord: 'Het belang van een goede bodemvruchtbaarheid. Dat gaat zowel om het organischestofgehalte als om het tegengaan van bodemverdichting.'

Een eyeopener bleken de N90-metingen. Op een perceel van maximaal 5 hectare worden in het najaar elf grondmonsters genomen tot 90 centimeter diep. Vervolgens worden de monsters samengevoegd, het aanwezige bodemvocht geëxtraheerd en het nitraatgehalte vastgesteld. Aan het eind van de winter wordt die procedure herhaald.

Nitraat

'Vooral op maisland kan aan het begin nog veel nitraat aanwezig zijn. Een deel wordt opgenomen door het vanggewas en vervluchtigt en in de winter spoelt een groot deel van het nitraat uit. De cijfers van deze proef bevestigen dat je zomaar 100 kilo stikstof kunt kwijtraken.' Met name op maisland. 'Mais gaat slordig om met mineralen. Daar is op korte termijn een grote slag te slaan.'

Een concrete maatregel is om op gescheurd grasland voor de teelt van mais geen drijfmest meer uit te rijden. 'Dat is niet nodig. In de graszode zit genoeg, als het maar op tijd is gefreesd.'

Proef

Enkele deelnemers hebben afgelopen jaar als proef de helft van hun mais op gescheurd grasland bemest en de helft niet. 'De niet-bemeste mais bleef aanvankelijk achter, maar bij de oogst was er nergens nog verschil met de bemeste mais.'

Koskamp is nu met twaalf andere boeren actief in de kennisgroep Waterkwaliteit van Vruchtbare Kringloop. Daarbij gaat het er vooral om meer zicht te krijgen op waar en wanneer de bedrijfsvoering grond- en oppervlaktewater belast. En dat zoveel mogelijk vanuit eigen observatie en ervaring.

Meetbuizen

Daarvoor zijn bij alle deelnemers vijf meetbuizen geplaatst. Elke maand meten ze daarin de hoeveelheid nitraat op 2 tot 3 meter diepte in het grondwater. Dat gebeurt met behulp van een teststrip en een app op de mobiele telefoon.

Als groot voordeel hiervan noemt de melkveehouder dat hij inzicht krijgt in de processen die plaatsvinden. 'Die veranderingen gaan langzaam, maar het zegt wel iets over wat er in dat stukje van mijn perceel gebeurt. Zo leer je hoe het in elkaar steekt.'

Organischestofgehalte

Voor hun melkveebedrijf op zandgrond zetten de Koskamps in op een deel duurzaam blijvend grasland waarin het organischestofgehalte op een hoog niveau kan komen en een deel grasklaver afgewisseld met mais, zodat ook bij deze teelten een behoorlijk organischestofgehalte gehandhaafd kan blijven.

Bij herinzaai van grasland en op maisland wordt compost toegevoegd en bekalkt. 'Want organische stof is de motor', aldus de melkveehouder.