Groenteschaarste door slecht weer in Zuid-Europa

Consumenten zien het ineens in hun supermarkt: de vertrouwde verse groenten zijn beperkt of niet beschikbaar. Het bordje bij de spinazie in de Jumbo spreekt boekdelen: 'Onze excuses voor het ongemak. Beperkt beschikbaar. (...) Door de weersomstandigheden in Spanje is dit artikel beperkt beschikbaar. Helaas is er geen andere oplossing.' In dit geval staat er Spanje, maar er had ook Italië of Portugal kunnen staan.

Het is een rariteit voor de supermarkt én consument, gewend als ze zijn dat vrijwel alles jaarrond vers verkrijgbaar is. Sommige ketens, zoals de Belgische tak van Carrefour, besloten de beperkt beschikbare groenten, die vanwege de beroerde weersomstandigheden ook nog eens minder van kwaliteit waren, niet meer aan te bieden.

In Nederland adviseert Albert Heijn klanten over te schakelen op diepvriesspinazie. Bij Jumbo maakten 500-gramsverpakkingen van spinazie plaats voor 300- of 100-gramsvarianten (babyspinazie). Weer andere ketens nemen vanwege de beperkte beschikbaarheid een bescheiden toevlucht tot seizoensgroenten uit de eigen regio. Britse ketens zoeken hun heil voor ijsbergsla tot importen uit Amerika.

Lapmiddelen

Deze lapmiddelen kunnen niet voorkomen dat de prijzen van de schaarse artikelen ten opzichte van vorig jaar flink stijgen (tomaten plus 10 procent, paprika's plus 20 procent, (ijsberg)sla plus 50 procent, courgettes tot 80 procent meer). Verwacht wordt dat de schaarste aan groenten nog minstens tot eind februari aanhoudt.

'Een uitzonderlijke situatie', zegt Wilco van den Berg, marktanalist bij GroentenFruit Huis. 'We hebben wel eens vaker te maken gehad met een kleiner aanbod, maar zo erg, met tekorten, kan ik me niet herinneren.'

Spanje

De tekorten komen vooral doordat in Spanje - Murcia is het zwaarst getroffen, maar ook provincies als Alicante, Valencia, Castellón en Almería - niet wordt geoogst als het te nat is. 'Als je paprika's knipt uit vochtige paprikaplanten, gaat de plant kapot. Dat willen telers niet', zegt de Nederlandse verkoper Hylko van der Ploeg van exporteur Mabe Hortofrutícola in Almería.

Het bedrijf, met 350 aangesloten telers, levert vooral paprika's, courgettes, komkommers en aubergines en in de zomer meloenen aan heel Europa, de Verenigde Staten en Canada. Mabe kan momenteel minder leveren. 'Maar niet schrikbarend. Murcia is veel zwaarder getroffen', aldus Van der Ploeg.

Bijkopen

Luis Ramos, verantwoordelijk voor de importen uit Spanje van groente- en fruithandel Combilo in Waddinxveen (paprika's, tomaten, komkommers, aubergines, bleekselderij en courgettes) merkt intussen dat er langzaam weer wat meer beschikbaar komt van de vijftien tot twintig 'hardekernleveranciers' en hetzelfde aantal 'slapende' leveranciers waar hij bijkoopt.

'Natuurlijk is er minder product, maar dat betekent dat de prijs beter is. Leveranciers willen graag leveren. En wij zijn in een duurdere markt beter gepositioneerd, omdat wij ons vooral richten op re-export. Dus op dit moment doen wij niet minder, maar meer.'

Nederland

Nederlandse telers profiteren amper van de situatie. Het aanbod is gering en dat wat er wordt geteeld, groeit momenteel niet snel en is vaak al op voorhand verkocht tegen vaste prijzen. Snel overschakelen en bijplanten heeft geen zin: het duurt voor een slaplantje bijvoorbeeld al snel acht weken voor het een volgroeide krop is. De marktsituatie kan intussen al weer ingrijpend veranderd zijn.

Wie nog wel wat 'vrije teelt' heeft staan, is spekkoper. Telers krijgen bijvoorbeeld nu zo'n 55 tot 60 cent per krop sla, waar dat vorig jaar 15 tot 18 cent was. Maar daarmee houdt het wel zo'n beetje op, stelt marktanalist Van den Berg, verwijzend naar de kasgroenten. 'De komkommerteelt komt een beetje op gang, met kleine volumes, evenals de paprika's. De grote volumes komen pas in maart, april, dus dat duurt nog even.' Hetzelfde geldt voor tomaten, alhoewel er nu wel aanvoer is van de belichte teelten.

Lichtpuntjes

Johan Hensen, commercieel directeur van distributeur Haluco in Bleiswijk, dat ook inkoopt in Spanje: 'Voor ons maakt het niet zo veel uit. De markt bestaat nu uit minder kilo's, maar betere prijzen. Wat het uiteindelijk oplevert, kan ik nog niet becijferen. Het speelt ook nog maar een paar weken.'

Wel ziet Hensen lichtpuntjes voor Nederlandse glastuinders. 'De prijsvorming is gunstig. Want de een z'n dood, is de ander z'n brood. Die goede prijzen bieden Nederlandse telers weer ruimte voor verdere investeringen.' Hij vindt het een goede zaak dat supermarkten eens met deze situatie worden geconfronteerd: 'Zo krijgen ze begrip voor de teler én de natuur.'