'Balans zoek in keten industriegroenten'

Doel van het overleg tussen telersorganisaties van industriegroenten in Nederland, België en Frankrijk is verbetering van de marktpositie en samenwerken op gebied van praktijkonderzoek en teeltoptimalisatie. 'De beloning in de keten is niet evenredig. Als telers dragen wij de risico's in de teelt en als het misgaat, staat daar te weinig tegenover', constateert Roefs.

De LTO-bestuurder noemt 2016 kenmerkend voor de positie van de telers. Dit jaar kenmerkte zich door overvloedige neerslag in het voorjaar en droogte in de zomer. Voor de telers zorgden de mislukte oogst en de hogere teeltkosten voor een financiële strop.

Compenseren

'De industrie doet echter alsof er niets is gebeurd', aldus Roefs. 'De eerste berichten van Belgische verwerkers duiden niet op betere contractvoorwaarden. Het lijkt of ze vooral hun eigen lagere omzet willen compenseren en geen rekening houden met de financiële situatie op de teeltbedrijven.'

Roefs noemt de houding van de industrie onverstandig en adviseert telers om goed na te denken over de positie van de betreffende gewassen op hun bedrijven. 'De teelt van erwten, bonen, spinazie of waspeen vergt veel van de bodem en kent veel onzekerheden. Ik durf te stellen dat de balans tussen saldo en risico zoek is in vergelijking met alternatieve teelten. Als de industrie voor een dubbeltje op de eerste rang blijft zitten, boeren we uiteindelijk in de keten met z'n allen achteruit.'

Individuele afweging

Wel of niet telen is voor elke teler een individuele afweging, benadrukt Roefs. 'Iedereen bepaalt zelf welk contract met welke voorwaarden hij ondertekent. Het enige wat ik wil zeggen is dat ik mij zorgen maak over de grondstofvoorziening in deze mooie keten. Onze leden adviseer ik goed na te denken of de verwachte saldi en risico's passen binnen hun bedrijf, ook ten opzichte van alternatieve gewassen.'

Vanuit zijn rol als voorzitter van de werkgroep industriegroenten van LTO nam Roefs vijf jaar geleden het initiatief om het gesprek aan te gaan met Franse en Belgische telersorganisaties. Geleidelijk resulteerde dat in meer intensief overleg en inmiddels komen vertegenwoordigers uit de drie landen regelmatig bij elkaar om de stand van zaken door te praten.

Roefs vertelt dat de Nederlandse vertegenwoordiging naast LTO bestaat uit telers die zitting hebben in vertrouwenscommissies van diverse afnemers en verwerkers van industriegroenten.

Frankrijk en België

De zorgen van de LTO-bestuurder over de positie van de groentetelers en de aanvoer van grondstof voor de industrie worden onderschreven door Delphine Pierron en Kris Vansteenkiste, namens telersorganisaties in respectievelijk Frankrijk en België.

Pierron is in Frankrijk-directeur van Cénaldi, een koepelorganisatie van zeventien telersverenigingen voor industriegroenten. Vansteenkiste is vertegenwoordiger voor diepvriesgroenten bij de Belgische landbouworganisatie ABS (algemeen boerensyndicaat).

Evenwicht zoek

'Het evenwicht in onze keten is zoek', bevestigt Pierron. 'De industrie speelt in verschillende landen telers tegen elkaar uit en daarom is het goed dat we elkaar opzoeken.'

Volgens haar is het van groot belang om contacten te onderhouden over de marktsituatie. 'Als een fabrikant roept dat de groenten in een buurland goedkoper worden geteeld, dan kunnen we dat binnen ons internationaal overlegstructuur inmiddels snel natrekken en weerleggen als dat nodig is.'

Europees verband

Vansteenkiste pleit ervoor om het telersoverleg Europees breder te trekken. 'Op termijn is het wellicht goed om ook telersorganisaties uit Duitsland, Spanje en Portugal te laten aansluiten', oppert hij.

'Het gaat er in Europees verband uiteindelijk om dat we zoveel mogelijk streven naar een strijd met gelijke wapens. Als we wat van elkaar kunnen leren, of het nu gaat over de markt of bijvoorbeeld teeltmethoden, dan moeten we dat niet nalaten.'

Breder collectief

Alleen vanuit een breder collectief is het volgens Roefs mogelijk om te bouwen aan een sterkere keten voor industriegroenten. 'Er is perspectief, maar daarvoor is het wel nodig dat we samen optrekken als telers, tussenhandel en verwerkers', stelt hij.

'Om de keten echt sterker te maken moeten afnemers beseffen dat ook telers goede marges kunnen behalen en dat risico's beter worden verdeeld. De opstelling van vooral de Belgische industrie op dit moment vind ik daarom niet alleen ongewenst. maar vooral ook onverstandig voor de hele keten.'